Kwalifikacja do szczepienia – jakie badania wykonać, by uniknąć NOPów?

Kwal­i­fikac­ja do szczepi­enia dziec­ka jest koniecz­na, by dowiedzieć się, czy może ono być bez­piecznie szczepi­one. Dzię­ki temu rodz­ice mogą uniknąć NOPów, czyli Niepożą­danych Odczynów Poszczepi­en­nych. Jak kwal­i­fiku­je się dziecko do szczepi­enia? Które bada­nia przed szczepi­e­niem są najważniejsze? Pod­powiadamy w niniejszym artykule!

Kwal­i­fikac­ja do szczepi­enia – oto najważniejsze infor­ma­c­je z tego artykułu:

1. Kwal­i­fikac­ja do szczepi­enia – sze­ro­ki wywiad zdrowotny
2. Kwal­i­fikac­ja do szczepi­enia – bada­nia dodatkowe
3. Kwal­i­fikac­ja do szczepi­enia – badanie w kierunku chorób metabolicznych
4. Kwal­i­fikac­ja do szczepi­enia – badanie w kierunku pier­wot­nych niedoborów odporności
5. Kwal­i­fikac­ja do szczepi­enia – test gene­ty­czny WES – badanie najnowszej generacji

✅ Kwalifikacja do szczepienia – szeroki wywiad zdrowotny

Kwal­i­fikac­ja do szczepi­enia opiera się przede wszys­tkim o wywiad zdrowot­ny z rodzi­ca­mi dziec­ka. Lekarz pedi­atra może zapy­tać o prze­byte przez malucha infekc­je, a także o choro­by przewlekłe, na które cho­ru­je od urodzenia dziecko. Ważną infor­ma­cję stanow­ią także alergie oraz doty­chcza­sowe reakc­je malucha na podanie leku lub szczepi­enia. Istotne są również choro­by wys­tępu­jące w rodzinie.

Dru­gi ważny ele­ment kwal­i­fikacji do szczepi­enia to bada­nia pod­sta­wowe, do których przeprowadzenia jest konieczne instru­men­tar­i­um takie jak ste­toskop, ter­mometr czy aparat do mierzenia ciśnienia. Pole­ga­ją one na oględz­i­nach, dotyka­niu, osłuchi­wa­niu i opuki­wa­niu dziec­ka. Ma to na celu sprawdze­nie pod­sta­wowych odruchów, zbadanie akcji ser­ca oraz ocenę stanu świado­moś­ci malucha. W trak­cie badań pod­sta­wowych wykony­wany jest również pomi­ar tem­per­atu­ry ciała dziec­ka, badany jest także stan dróg odd­e­chowych oraz stan węzłów chłonnych.

✅ Kwalifikacja do szczepienia – badania dodatkowe

Poza pod­sta­wowy­mi bada­ni­a­mi lekarski­mi kwal­i­fikac­ja do szczepi­enia opiera się także o dodatkowe bada­nia. Wśród nich wyróż­nia się np. badanie CRP, czyli tzw. białko ostrej fazy. To badanie wykony­wane na pod­staw­ie prób­ki krwi, ma ono na celu sprawdze­nie, czy w orga­nizmie malucha toczy się stan zapal­ny. Prze­ci­wwskaza­nia do szczepi­enia mogą kryć się także w genach, dlat­ego kwal­i­fikac­ja do szczepi­enia powin­na opier­ać się również o bada­nia gene­ty­czne dziec­ka. Szczegól­nym rodza­jem chorób uwarunk­owanych gene­ty­cznie, których obec­ność może zagroz­ić bez­pieczeńst­wu szczepień, są choro­by meta­bol­iczne oraz pier­wotne niedobo­ry odpornoś­ci.

✅ Kwalifikacja do szczepienia – badanie w kierunku chorób metabolicznych

Kwal­i­fikac­ja do szczepi­enia powin­na opier­ać się o bada­nia gene­ty­czne w kierunku chorób meta­bol­icznych. To gru­pa około 600 różnych zaburzeń, które przy­czy­ni­a­ją się do niepraw­idłowego funkcjonowa­nia metab­o­liz­mu. Niewiedza na tem­at ist­nienia danej choro­by meta­bol­icznej może doprowadz­ić to tzw. dekom­pen­sacji meta­bol­icznej dziec­ka, co może prowadz­ić do pojaw­ienia się objawów zagraża­ją­cych życiu malucha.

Choro­by meta­bol­iczne są pod­stęp­ne i potrafią rozwi­jać się dłu­go, nie dając żad­nych objawów. Ujaw­ni­a­ją się one pod wpły­wem różnych bodźców – np. w wyniku gorącz­ki, po spoży­ciu konkret­nego pro­duk­tu lub gdy w orga­nizmie toczy się infekc­ja. Bodźcem do aktywacji choro­by meta­bol­icznej może być także szczepienie.

Ponieważ nielec­zone, choro­by meta­bol­iczne mogą zaburzyć funkcjonowanie wielu narządów i wywołać padacz­ki, drgaw­ki, śpiączkę, a nawet objawy autyz­mu, warto zaw­cza­su wykon­ać odpowied­nie badanie gene­ty­czne i zyskać wiedzę na tem­at ich obec­noś­ci. Dzię­ki temu moż­na odpowied­nio przy­go­tować malucha do szczepi­enia oraz zad­bać o jego zdrowie w późniejszych latach.

✅ Kwalifikacja do szczepienia – badanie w kierunku pierwotnych niedoborów odporności

Drugą grupą chorób, których świado­mość jest bard­zo waż­na w kon­tekś­cie szczepi­enia dziec­ka to pier­wotne niedobo­ry odpornoś­ci (w skró­cie PNO). To gru­pa około 300 chorób gene­ty­cznych, które stanow­ią bezwzględne prze­ci­wwskazanie do podawa­nia dziecku szczepi­onek żywych (np. szczepi­onka MMR) [1]. Podanie szczepi­on­ki zaw­ier­a­jącej żywe, aten­uowane wirusy może wywołać u oso­by z PNO chorobę, na którą została ona zaszczepiona.

Pier­wotne niedobo­ry odpornoś­ci to choro­by, których objawy są niespecy­ficzne – bard­zo łat­wo moż­na je pomylić ze zwykły­mi infekc­ja­mi wieku przed­szkol­nego lub szkol­nego. Choro­by te wcale nie są rzad­kie – częs­tość wys­tępowa­nia PNO jest podob­na do częs­toś­ci wys­tępowa­nia chorób przewlekłych, takich jak otyłość czy cukrzy­ca [2].

Pier­wotne niedobo­ry odpornoś­ci należy leczyć już od wczes­nych lat dziecię­cych. Jeśli choro­ba zostanie wykry­ta zbyt późno i chory nie otrzy­ma odpowied­niej pomo­cy, może to doprowadz­ić do poważnych powikłań, a nawet przed­w­czes­nej śmier­ci. Po czym poz­nać, że dziecko może mieć PNO? Charak­terysty­czne objawy to częste przez­ię­bi­enia i infekc­je w infekc­je uszu, zatok oraz płuc. Dziecko częs­to cho­ru­je. PNO może się objaw­iać także przez wysyp­ki skórne, pleś­ni­aw­ki oraz grzy­bicę jamy ust­nej lub skóry. Dziecko z niedob­o­ra­mi odpornoś­ci wyma­ga spec­jal­isty­cznego leczenia, a także zas­tosowa­nia indy­wid­u­al­nego kalen­darza szczepień – dlat­ego też kwal­i­fikac­ja do szczepi­enia powin­na opier­ać się również o badanie gene­ty­czne w kierunku pier­wot­nych niedoborów odporności.

✅ Kwalifikacja do szczepienia – test genetyczny WES – badanie najnowszej generacji

Jakie bada­nia przed szczepi­e­niem moż­na wykon­ać, by wykryć obec­ność wszys­t­kich opisanych wyżej chorób? Z pomocą przy­chodzą bada­nia gene­ty­czne najnowszej gen­er­acji. Wśród nich wyróż­nia się badanie ekso­mu, czyli test WES. To badanie, które bada wszys­tkie znane do tej pory geny człowieka i potrafi wyk­luczyć za jed­nym razem nawet tysiące zaburzeń gene­ty­cznych, ważnych w kon­tekś­cie kwal­i­fikacji do szczepienia.

Test WES to badanie DNA, które pozwala na wczesne wykrycie wielu różnych zaburzeń gene­ty­cznych. Dzię­ki bada­niu ekso­mowe­mu możli­we jest nie tylko zwięk­sze­nie bez­pieczeńst­wa szczepień, ale i także wprowadze­nie wczes­nej prewencji i leczenia, zan­im dana choro­ba się rozwinie. Badanie jest nieza­stą­pi­one u pac­jen­tów, u których pojaw­iły się trudne do zdi­ag­no­zowa­nia objawy i, raz wyko­nane, umożli­wia uzyskanie tzw. surowych danych. Dane te moż­na wielokrot­nie anal­i­zować w przyszłoś­ci, bez koniecznoś­ci ponownego pobiera­nia prób­ki. Dzię­ki temu, jeśli u pac­jen­ta wys­tąpią w przyszłoś­ci dodatkowe objawy, moż­na zak­tu­al­i­zować wynik bada­nia w opar­ciu o najnowszą wiedzę medyczną.

Test WES to badanie, które pozwala wykryć wszys­tkie zmi­any w genach, które mogą mieć istotne znacze­nie dla zdrowia pac­jen­ta. Zmi­any te mogą zostać zara­por­towane na wyniku na życze­nie pac­jen­ta lub jego opieku­na. Badanie jest bard­zo łatwe w wyko­na­niu – orga­ni­za­c­ja pobra­nia prób­ki krwi do bada­nia jest możli­wa w domu pac­jen­ta lub w najbliższym punkcie pobrań. Następ­nie prób­ka jest wysyłana kuri­erem (w cenie bada­nia) do lab­o­ra­to­ri­um gene­ty­cznego. Wynik jest dostęp­ny do 10 tygodni.

Zobacz też:

Bada­nia gene­ty­czne noworodka

Mikro­macierze badanie

Czy padacz­ka jest dziedziczna?

Źródła:

1. http://szczepienia.pzh.gov.pl/wszystko-o-szczepieniach/jakie-sa-ogolne-zasady-stosowania-szczepionek/2/#jakie-sa-przeciwwskazania-do-szczepien

2. https://www.mp.pl/medycynarodzinna/ekspert/wyklady/156322,pierwotne-niedobory-odpornosci-u-dzieci