Osobowość borderline — czym jest i jakie są jej przyczyny?
Osobowość bordeline jest jednym z zaburzeń osobowości. Osoby nim dotknięte doświadczają niestabilnych nastrojów i stanów emocjonalnych. Mają skłonności do podejmowania zachowań, które powszechnie uznawane są za ryzykowne. Jakie są objawy bordeline? Czy znane są przyczyny tego zaburzenia? Wyjaśniamy poniżej.
Spis treści:
1. Bordeline — co to?
2. Bordeline — kogo dotyka?
3. Zaburzenie bordeline — jakie są przyczyny?
4. Osobowość bordeline — objawy
5. Bordeline — test
Bordeline — co to?
Bordeline jest jednym z typów zaburzeń osobowości. Inne określenia, z jakimi można się spotkać to pograniczne zaburzenie osobowości i osobowość z pogranicza.
Termin osobowość z pogranicza został wprowadzony przez Roberta Knighta w połowie XX w. i opisywał osoby, których zaburzenia psychiczne mieściły się między zaburzeniami psychotycznymi a zaburzeniami neurotycznymi. Należy podkreślić, że mimo ciągłej zmiany stanu emocjonalnego u tych osób, jest on stabilny (tzw. stabilna niestabilność) i nie prowadzi do pogorszenia, jak np. w przypadku schizofrenii. To tej grupy schorzeń zaliczamy osobowość bordeline, czyli z ang. Borderline Personality Disorder, BPD. Termin ten został użyty po raz pierwszy w 1938 przez amerykańskiego psychoanalityka Adolpha Sterna. Zajmował się on określaniem stanu pacjentów, których można było opisać właśnie „na pograniczu” psychozy i nerwicy, które pod wpływem stresu przejawiały określone objawy.
Odpowiadając na pytanie – Bordeline – co to jest? – można zdefiniować to jako zaburzenie, z którym mogą współistnieć zaburzenia przepływu neuroprzekaźników, zaburzenia nastroju, utrudniony kontakt z rzeczywistością, zaburzone zachowanie lub/i uzależnienie.
Bordeline — kogo dotyka?
Szacunkowo osobowość bordeline to problem dotykający jednego lub dwóch procent społeczeństwa. Najczęściej diagnozuje się ją u młodych dorosłych. Niegdyś wskazywano, że kobiety cierpią częściej na to zaburzenie niż mężczyźni. Uznawano, że nawet 75% chorych to kobiety. Obecne badania wskazują, że częstotliwość występowania bordeline wśród kobiet i mężczyzn jest na podobnym poziomie.
Zaburzenie bordeline — jakie są przyczyny?
Przyczyny zaburzenia bordeline nie zostały jednoznacznie określone. Większość naukowców twierdzi, że jest to wynik kilku czynników. Znaczenie ma wrażliwość spowodowana budową i biochemią mózgu, niesprzyjające czynniki środowiskowe, niekorzystne zdarzenia życiowe, które współgrają z czynnikami genetycznymi.
Przeprowadzono badania, z których wynika, że istnieją regiony chromosomalne, które mogą zawierać geny mające wpływ na rozwój osobowości bordeline. Najsilniejsze dowody dotyczą chromosomu dziewiątego. Wyniki badań wskazują, że 42% zmienności cech osobowości z pogranicza powiązanych jest z wpływami genetycznymi, a 58% z wpływami środowiskowymi.
Niektórzy badacze twierdzą, że czynniki genetyczne mają wpływ na chwiejność emocjonalną, silne odczuwanie lęku lub ogólny brak stabilności psychicznej.
Tak jak już wspomniano, przy wykształceniu zaburzenia bordeline rola przypisywana jest również czynnikom rodzinnym i środowiskowym. Może przyczynić się do tego traumatyczne przeżycie, np. śmierć rodzica lub porzucenie przez rodzica. Niestabilność emocjonalną może wywołać rodzic z zaburzeniami osobowości, po którym dziecko przejmuje skłonności i poczynione w toku wychowania nieprawidłowości wychowawcze. Można do nich zaliczyć chłód emocjonalny, zbyt duży krytycyzm, nieokazywanie uczuć dziecku. Osoba, która była wychowywana w ten sposób, nie ma poczucia bezpieczeństwa, przez co może się u niej wytworzyć silny lęk przed odtrąceniem i chwiejność emocjonalna.
Osobowość bordeline — objawy
Objawy bordeline to zbiór cech i zachowań, które nie muszą występować jednocześnie. Należą do nich m.in.:
• niestabilny obraz otoczenia;
• niestabilny obraz samego siebie;
• częste napady gniewu;
• wahania nastroju;
• skłonność do samookaleczania i prób samobójczych;
• konfliktowość;
• obwinianie innych za własne niepowodzenia;
• krytykowanie innych;
• skłonność do popadania w zaburzenia odżywiania;
• skłonność do zachowań ryzykownych;
• przypisywanie byłym partnerom wszystkich negatywnych cech;
• popadanie z euforii w załamanie, bez stanów pośrednich.
Osobowość bordeline wpływa na całokształt człowieka. Osoby takie częściej niż pozytywne emocje, odczuwają negatywne, które zwiększają stres. Nie potrafią nawiązywać zdrowych relacji z innymi ludźmi, gdyż panicznie boją się odrzucenia. Wchodzą w związki toksyczne i takie też tworzą. W takich relacjach pojawiają często kryzysy emocjonalne, w wyniku których może dochodzić do aktów agresji, przemocy, autoagresji, prób samobójczych, szantażów emocjonalnych.
Bordeline — test
Kryteria, jakie stosuje się do rozpoznania zaburzenia bordeline mogą się różnić w zależności od tego, czy używana jest klasyfikacja ICD-10, czy amerykańska klasyfikacja DSM-IV. Dodatkowo stosuje się specjalnie skonstruowany dla oceny zaburzeń osobowości wywiad kliniczny.
W internecie można napotkać na strony zatytułowane „bodreline – test”. Należy pamiętać, że takiego testu nie można traktować jako narzędzie diagnostyczne, a jedynie jako podpowiedź, czy objawy mogą wskazywać na występowanie zaburzenia osobowości bordeline. Wynik testu przeprowadzonego w internecie nie stanowi diagnozy zaburzenia osobowości. W celu jej otrzymania należy skontaktować się z psychologiem, psychoterapeutą lub psychiatrą.
Proces terapii dla osób z osobowością bordeline opiera się przede wszystkim na psychoterapii i pomocniczo farmakoterapii.
