Ciemiączko u niemowlaka — krótki poradnik dla rodziców

Ciemiączko u niemowla­ka jest dużo delikat­niejsze od resz­ty jego cza­sz­ki, ale jest tak nie bez powodu. Ciemiączko z cza­sem zaras­ta, ale do tego cza­su trze­ba je obser­wować i reagować na niepoko­jące objawy. O czym infor­mu­je wielkość i wygląd ciemiącz­ka? Jak o nie dbać?

Co to jest ciemiączko i czy można je dotykać?

Ciemiączko jest to przestrzeń między kość­mi cza­sz­ki, która jest pokry­ta łącznotkankową błoną. Noworodek zazwyczaj przy­chodzi na świat z dwoma ciemiączka­mi — przed­nim (więk­szym) i tyl­nym (mniejszym). U wcześ­ni­a­ka moż­na niekiedy wyczuć ciemiącz­ka boczne, jeżeli nie zdąży zaros­nąć w życiu płodowym. Miejsce to jest wyraźnie bardziej miękkie niż inne częś­ci cza­sz­ki malusz­ka, ale moż­na je myć i głaskać. Nie zaszkodzi mu też czesanie włosów grze­bi­e­niem dla niemowląt. Urazy ciemiącz­ka zdarza­ją się bard­zo rzad­ko, np. w wyniku wypad­ku komu­nika­cyjnego, upad­ku z dużej wysokoś­ci. Codzi­enne czyn­noś­ci pielę­gna­cyjne mu nie zaszkodzą. Ciemiączko może pul­sować, gdy dziecko płacze. Jeżeli się zapadło lub jest wypukłe — należy skon­sul­tować się z pediatrą.

Czemu dziecko rodzi się z ciemiączkami i jak długo może je mieć?

Ciemiącz­ka oraz szwy cza­szkowe umożli­wia­ją odksz­tał­canie się głów­ki dziec­ka w trak­cie prze­ciska­nia się przez kanał rod­ny. Później obec­ność ciemiączek pozwala na swo­bod­ny rozwój mózgu, który przez kil­ka pier­wszych miesię­cy po porodzie inten­sy­wnie rośnie. Ciemiącz­ka powin­ny zaros­nąć w ściśle określonym cza­sie, tzn. tylne między 6. a 16 tygod­niem życia, a przed­nie między 9. a 18. miesiącem życia dziec­ka. Zdarza się, że ciemiącz­ka zaras­ta­ją wcześniej albo później, a dziecko jest zdrowe. Jed­nak gdy tak się dzieje, pedi­atra musi częś­ciej kon­trolować rozwój maluszka.

Przedwczesne i opóźnione zarastanie ciemiączka — zalecenia i skutki

Przed­w­czesne lub opóźnione zaras­tanie ciemiącz­ka może być skutkiem nad­mi­aru, lub zbyt dużej iloś­ci wit­a­miny D3 w orga­nizmie. Dziecko, u którego za szy­bko zaras­ta lub już zarosło ciemiączko przed­nie, musi co 7–14 dni zostać zbadane przez pedi­atrę. Lekarz ma wtedy obow­iązek zmierzyć obwód głowy oraz zważyć dziecko, a wyni­ki tych pomi­arów zaz­naczyć na siatce centy­lowej. Powinien też sprawdz­ić ksz­tałt cza­sz­ki i szwy cza­szkowe. Pon­ad­to raz w miesiącu u niemowlę­cia trze­ba ocenić rozwój neu­ro­log­iczny. W przy­pad­ku pojaw­ienia się niepoko­ją­cych objawów pedi­atra z pewnoś­cią wys­tawi skierowanie na dodatkowe bada­nia i do porad­ni spec­jal­isty­cznych. Przy opóźnionym zaras­ta­niu ciemiącz­ka pedi­atra musi postępować podob­nie, ale prze­ważnie kieru­je dziecko na dodatkowe bada­nia, ponieważ może to być objaw np. zaburzeń hor­mon­al­nych wodogłowia, gene­ty­cznie uwarunk­owanych zaburzeń kostnienia.