Po kim dziedziczymy kolor oczu?

Kolor oczu dziedz­ic­zony jest po rodz­i­cach, ale również po dal­szych przod­kach. Bar­wa oczu dziec­ka zależy od otrzy­manego zestawu genów, który może zaw­ier­ać wiele kom­bi­nacji. Co wpły­wa na kolor oczu? Na czym pole­ga dziedz­icze­nie koloru oczu? Pod­powiadamy poniżej.

Spis treś­ci:

Dziedz­icze­nie koloru oczu — genetyka
Dziedz­icze­nie koloru oczu — jaki wpływ ma melanina?
Dziedz­icze­nie koloru oczu a heterochromia

Dziedziczenie koloru oczu — genetyka

Dziedz­icze­nie koloru oczu zależy nie tylko od rodz­iców, ale i dal­szych przod­ków. Bar­wa oczu jest wynikiem różnych kom­bi­nacji genów. Bard­zo waż­na rola przy­pa­da genom domin­u­ją­cym i recesywnym.

Wzór dziedz­iczenia koloru oczu moż­na określić jako złożony ze wzglę­du na liczbę genów, które są odpowiedzialne za bar­wę oczu. Mimo że patrząc na kolor oczu rodz­iców, moż­na próbować przewidzieć ich kolor u dziec­ka, to ist­nieje praw­dopodobieńst­wo, że maluch będzie miał nieoczeki­waną barwę.

Okazu­je się, że dziedz­icze­nie koloru oczu i gene­ty­ka mogą spraw­iać niespodzianki.
Od mat­ki i ojca maluch otrzy­mu­je jed­ną wer­sję danego genu – domin­u­jącą lub recesy­wną. Kolor oczu dziec­ka uza­leżniony jest od parowa­nia genów, które przekazy­wane są przez każdego z rodziców.

Jak to wyglą­da w prak­tyce? Możli­woś­ci jest bard­zo wiele. Gen domin­u­ją­cy odpowiedzial­ny jest za ciem­ny kolor oczu, a gen recesy­wny za jas­ny. Gdy tata przekaże malu­chowi gen domin­u­ją­cy (sil­niejszy), a mama recesy­wny, to dziecko będzie miało ciem­ną bar­wę oczu. Może się również zdarzyć, że gdy kobi­eta ma niebieskie oczy, a mężczyz­na brą­zowe, dziecko może mieć niebies­ki kolor oczu. Wyni­ka to z tego, że gen zawsze wys­tępu­je w dwóch wer­s­jach, więc jeśli ojciec przekaże dziecku gen recesy­wny, to będzie miało niebieską bar­wę oczu. Możli­we jest nawet, że w przy­pad­ku, gdy rodz­ice mają ten sam kolor oczu, ich pociecha może mieć ich inną bar­wę, np. rodz­ice o niebies­kich oczach mogą mieć potom­ka o brą­zowych oczach. Jak to wyjaśnić, sko­ro szkol­na gene­ty­ka jas­no mówi, że dwa geny recesy­wne nie mogą dać genu dominującego?

Dziedziczenie koloru oczu — jaki wpływ ma melanina?

Dziecko rodz­iców o niebies­kich oczach może mieć ich ciem­ną bar­wę, ze wzglę­du na melan­inę (czarny bar­wnik), gdyż kolor oczu uwarunk­owany jest od jej iloś­ci. Znacze­nie ma również sto­sunek eume­laniny (bar­wnik ciem­no­brą­zowy) do feome­laniny (bar­wnik czerwonawy).

Im człowiek ma więcej melaniny, tym ma ciem­niejszą bar­wę oczu. Na pod­staw­ie zasad dziedz­iczenia koloru oczu i gene­ty­ki, okazu­je się, że to właśnie brą­zowe oczy są najczęst­szym gene­ty­cznym kolorem oczu – doty­czy on ok. 90 proc. ludzi na świecie. Następ­nie 7 proc. ludzi ma niebieską bar­wę, 2 proc. szarą 1 proc. zieloną.

Dziedziczenie koloru oczu a heterochromia

Dziedz­icze­nie koloru oczu może się wiązać z bard­zo rzad­ką wadą gene­ty­czną – het­e­rochromią. Cier­pi na nią 1 proc. Pop­u­lacji. Pole­ga na tym, że ist­nieje różno­bar­wność jed­nej tęczów­ki lub obu oczu. Oso­ba dotknię­ta tą wadą wrod­zoną może mieć jed­no oko niebieskie, a drugie brą­zowe lub jed­no oko ma dwa różne kolory. Na szczęś­cie wada ta nie jest przy­czyną kom­p­likacji w narządzie wzroku – nie jest uciążli­wa, a jedynie widoczna.