Zmiany osobowości i zachowania – za tymi objawami może kryć się choroba Alzheimera

Martwisz się, że bliska Ci oso­ba stała się ner­wowa i agresy­w­na, choć nigdy taka nie była? Nagłe zmi­any osobowoś­ci i zachowa­nia mogą świad­czyć o rozwi­ja­ją­cym się Alzheimerze – choro­bie uwarunk­owanej gene­ty­cznie, która zaburza praw­idłową pracę mózgu. Na czym pole­ga to schorze­nie i w jaki sposób wpły­wa na osobowość chorego?

Choroba Alzheimera prowadzi do zaniku komórek mózgowych

Jest to związane z gro­madze­niem się mózgu chorego dwóch sub­stancji: beta-amy­loidu i biał­ka tau. To ich obec­ność jest praw­dopodob­nie odpowiedzial­na za obu­mieranie neu­ronów i rozwój Alzheimera. Praw­dopodob­nie, bo mech­a­nizm pow­stawa­nia tej choro­by nie został jeszcze do koń­ca wyjaśniony.

Choroba Alzheimera dotyczy głównie osób starszych

Najczęś­ciej osób, które przekroczyły 65. rok życia (choć może wys­tąpić też wcześniej). Potem ryzyko zapad­nię­cia na Alzheimera pod­wa­ja się mniej więcej co 10 lat. Inten­sy­wny rozwój medy­cyny i fakt, że żyje­my coraz dłużej jest przy­czyną wzros­tu licz­by chorych.

Alzheimer zaburza pro­cesy myśle­nia i zapamię­ty­wa­nia, co ostate­cznie uniemożli­wia chore­mu samodziel­ną egzys­tencję. Kiedyś myślano, że postępu­ją­ca demenc­ja jest nat­u­ral­nym pro­ce­sem starzenia się. Było tak do momen­tu, aż w 1906 roku niemiec­ki psy­chi­a­tra i neu­ropa­tolog Alois Alzheimer odkrył, że u niek­tórych ludzi dotknię­tych demencją wys­tępu­ją specy­ficzne zmi­any w mózgu. To właśnie od jego nazwiska choro­ba Alzheimera wzięła swo­ją nazwę.

Zmiany osobowości i zachowania przy Alzheimerze – początkowo mogą być bardzo subtelne

Jed­nak w miarę upły­wu cza­su objawy choro­by zaczy­na­ją przy­bier­ać na sile. Oso­ba, którą do tej pory znal­iśmy jako spoko­jną i opanowaną, jest rozko­jar­zona, szy­bko się den­er­wu­je, a na niek­tóre sytu­acje reagu­je agresy­wnie. Z cza­sem zmi­any osobowoś­ci i zachowa­nia są coraz bardziej widoczne. Taka oso­ba wyco­fu­je się z życia towarzyskiego, a nawet popa­da w depresję. Do tego dochodzą prob­le­my z zaśnię­ciem, brak łaknienia i utra­ta masy ciała. Nieste­ty na tym nie koniec.

Problemy z pamięcią — najbardziej charakterystycznym objawem choroby Alzheimera

Początkowo są one niewielkie. Nasz krewny wyda­je się po pros­tu bardziej roz­targniony niż zwyk­le i częś­ciej zdarza mu się zapom­i­nać o różnych rzeczach, niekiedy ucieka­ją mu też słowa. Im Alzheimer jest bardziej zaawan­sowany, tym chory mniej ori­en­tu­je się w otacza­jącej go rzeczy­wis­toś­ci. Przes­ta­je rozpoz­nawać swo­ja rodz­inę. Częs­to zdarza mu się też niespodziewa­nia wyjść z domu i zag­inąć. Pon­ad­to traci pod­sta­wowe zdol­noś­ci: pisa­nia, czy­ta­nia, liczenia i mówienia. Wszys­tkim tym obja­wom towarzyszy jeszcze pog­a­rsza­ją­ca się sprawność ruchowa. Ostate­cznie chory wyma­ga całodobowej opie­ki, ponieważ nie jest w stanie sam o siebie zadbać.

Za rozwojem choroby Alzheimera stoją czynniki genetyczne

Wiek nie jest jedynym czyn­nikiem sprzy­ja­ją­cym choro­bie Alzhaimera. Moż­na wymienić tu również nis­ki poziom wyk­sz­tałce­nia, cukrzy­cę, miażdży­cę, pale­nie papierosów, niską akty­wność fizy­czną, a nawet prze­byte w przeszłoś­ci urazy głowy. Ogrom­ny udzi­ał w roz­wo­ju choro­by Alzheimera, obok czyn­ników środowiskowych, mają też czyn­ni­ki gene­ty­czne. Okazu­je się, że wys­tępowanie genu ApoE4 może pod­wyższyć ryzyko zachorowa­nia na Alzheimera aż 15-krot­nie. Co niezwyk­le ciekawe, gen ApoE2, chroni przed pojaw­ian­iem się tej odmi­any demencji.

Ciekawy artykuł: Demenc­ja – jej przy­czyną może być choro­ba Alzheimera

Test DNA – odpowie, czy zmiany osobowości i zachowania mogą być spowodowane chorobą Alzheimera

Test gene­ty­czny jest ważny nie tylko dla osób z pode­jrze­niem choro­by Alzheimera, ale również dla ich rodzin. Badaniem tym może­my bowiem ocenić ryzyko zapad­nię­cia na to schorze­nie. Dowiadu­jąc się o więk­szych predys­pozy­c­jach do zachorowa­nia, może­my pod­jąć kro­ki, które zapo­bieg­ną roz­wo­jowi choro­by lub opóźnią moment pojaw­ia­nia się pier­wszych objawów. Obec­ność genu ApoE4 powin­na nas zmo­ty­wować do zmi­any diety na zdrowszą, zwięk­szenia akty­wnoś­ci fizy­cznej czy intelek­tu­al­nej oraz do pozby­cia się nałogów.

W celu zdi­ag­no­zowa­nia choro­by Alzheimera, oprócz kluc­zowego tes­tu gene­ty­cznego, u pac­jen­ta wykonu­je się cały szereg innych badań – m.in. pod­da­je go testom psy­cho­log­icznym, które mają ocenić jego sprawność umysłową. Pomoc­ne w diag­nos­tyce są również bada­nia obra­zowe, w tym tomo­grafia kom­put­erowa i rezo­nans mag­ne­ty­czny, bada­nia krwi oraz moczu.

Zmiany osobowości i zachowania przy Alzheimerze – czy można jakoś pomóc choremu?

Oso­by cier­piące na chorobę Alzheimera częs­to czu­ją niepokój i są zagu­bione. Stara­jmy się im więc zapewnić maksy­malne poczu­cie bez­pieczeńst­wa. Mieszka­jąc z osobą chorą na Alzheimera musimy pamię­tać o dokład­nym zabez­piecza­niu drzwi, okien czy schodów. Dla bez­pieczeńst­wa całej rodziny koniecz­na może się okazać np. wymi­ana kuchen­ki gazowej na elek­tryczną. Aby chory mógł jak najdłużej pozostać samodziel­ny, warto też zas­tosować kil­ka prostych rozwiązań – np. pon­akle­jać kartecz­ki z nazwa­mi na różne przed­mio­ty zna­j­du­jące się w domu.

W lecze­niu choro­by Alzheimera sto­su­je się różne leki i ter­apie. Oprócz środ­ków far­mako­log­icznych, mają­cych spowol­nić postęp choro­by (również wpłynąć na zmi­any osobowoś­ci i zachowa­nia), ważne są ćwiczenia fizy­czne, które wykony­wane reg­u­larnie z pomocą reha­bil­i­tan­ta poma­ga­ją zachować na jak­iś czas względ­ną sprawność fizy­czną. W wielu przy­pad­kach niezbędne jest również wspar­cie psychologa.

Zdję­cie: Designed by Freepik