Mnogi niedobór karboksylazy – objawy, diagnostyka, leczenie

Trud­noś­ci z odd­y­chaniem, drgaw­ki, letarg, wysyp­ka…To tylko wybrane spośród licznych objawów mno­giego niedoboru kar­boksy­lazy – rzad­kiej choro­by gene­ty­cznej pole­ga­jącej na zaburzeni­ach metab­o­liz­mu jed­nej z ważnych wit­a­min w orga­nizmie człowieka – bio­tyny. Czym zagraża to schorze­nie? Jakie są sposo­by jego diag­no­zowa­nia i leczenia?

Mnogi niedobór karboksylazy – gdzie leży przyczyna?

Mno­gi niedobór kar­boksy­lazy (mul­ti­ple car­boxy­lase defi­cien­cy; MCD) jest ter­minem uży­wanym do opisy­wa­nia zaburzeń metab­o­liz­mu bio­tyny. W prze­biegu choro­by obser­wu­je się wyraźny spadek akty­wnoś­ci enzymów zależnych właśnie od tej wit­a­miny (bio­ty­na to inaczej wit­a­m­i­na B7).

MCD wys­tępu­je w dwóch posta­ci­ach klin­icznych: niedoboru bio­tynidazy oraz niedoboru syn­te­tazy. Każ­da postać ma inną przy­czynę. Niedobór bio­tynidazy jest spowodowany mutacją genu BTD (3p25), nato­mi­ast niedobór syn­te­tazy mutac­ja­mi w genie HLCS (21q22.1).

Mno­gi niedobór kar­boksy­lazy jest zaburze­niem dziedz­ic­zonym w sposób auto­so­ma­l­ny recesy­wny. Po pier­wsze oznacza to, że wys­tępu­je zarówno u osób płci męskiej, jak i żeńskiej. Po drugie, aby doszło do ujawnienia się choro­by, obie kopie genu muszą być uszkodzone.

Ciekawy artykuł: Osteo­poroza – choro­ba, której przy­czy­na może tkwić w genach…

Mnogi niedobór karboksylazy — nie wiadomo, jak często występuje…

Nie znamy dokład­nej częs­totli­wość wys­tępowa­nia mno­giego niedoboru kar­boksy­lazy. Wiado­mo jedynie, że jest niska (MCD zal­icza się do chorób rzad­kich). Choro­ba nie prze­waża też w żad­nej określonej grupie geograficznej czy etnicznej.

Mnogi niedobór karboksylazy daje wiele objawów…

Stopień ich nasile­nia jest różny w zależnoś­ci od postaci klin­icznej. Objawy niedoboru bio­tynidazy są zwyk­le słabo nasilone w pier­wszych miesią­cach życia dziec­ka. Z kolei u dziec­ka dotkniętego niedo­borem syn­te­tazy objawy choro­by zaczy­na­ją być widoczne już w ciągu kilku godzin, dni, ewen­tu­al­nie kilku tygod­ni od narodzin.

Mno­gi niedobór kar­boksy­lazy cechu­je sze­rok­ie spek­trum objawów. W prze­biegu choro­by mogą pojaw­ić się:

• trud­noś­ci w karmieniu;
• trud­noś­ci w oddychaniu;
• letarg;
• drgaw­ki;
• obniżone napię­cie mięśniowe;
• czer­wona, łuszczą­ca się wysyp­ka na skórze;
• łysie­nie;
• zaburzenia roz­wo­ju.

Mnogi niedobór karboksylazy – jak go zdiagnozować?

Ist­nieje na to kil­ka sposobów. Diag­nos­ty­ka mno­giego niedoboru kar­boksy­lazy obe­j­mu­je badanie stęże­nia kwasów organ­icznych w moczu oraz enzymów syn­te­tazy i bio­tynidazy w osoczu krwi. Niezbędne jest również badanie gene­ty­czne w kierunku mutacji przy­czy­ni­a­ją­cych się do choro­by. Na szczęś­cie diag­nos­ty­ka gene­ty­cz­na, jeśli chodzi o wrod­zone wady metab­o­liz­mu, jest coraz nowocześniejsza i coraz łatwiej dostępna.

W Polsce dostęp­ne jest badanie gene­ty­czne, które pozwala jed­nocześnie sprawdz­ić wszys­tkie geny w orga­nizmie człowieka. W tym aż pon­ad 600 chorób meta­bol­icznych. Jeżeli u Pac­jen­ta wys­tąpiły już niepoko­jące objawy, to dzię­ki takiemu bada­niu zysku­je pewność co jest ich przyczyną.

Badanie takie moż­na również wykon­ać pro­fi­lak­ty­cznie. Dzię­ki wyko­na­niu tes­tu przed pojaw­ie­niem się pier­wszych objawów moż­na wprowadz­ić odpowied­nie, ukierunk­owane lecze­nie i zapo­biec wys­tąpi­e­niu objawów w przyszłości.

Taki badaniem jest badanie WES. Pod­czas jed­nej anal­izy sprawdzane jest aż 23 tysiące genów, czyli wszys­tkie jakie wys­tępu­ją w orga­nizmie pac­jen­ta. Badanie wykony­wane jest dzię­ki tech­nologii NGS, która pozwala sprawdz­ić za jed­nym razem kil­ka mil­ionów mutacji.

Leczenie mnogiego niedoboru karboksylazy polega na podawaniu biotyny

Suple­men­towana w określonych dawkach bio­ty­na powodu­je poprawę stanu zdrowia dziec­ka. Bywa nawet, że dziecko pozosta­je bezob­ja­wowe, jeśli ter­apia zostanie wdrożona odpowied­nio wcześnie. Lecze­nie MCD jest sza­le­nie ważne, ponieważ jego brak może prowadz­ić do śmier­ci dziec­ka. Na szczęś­cie odpowied­nią ter­apią mamy szan­sę je przed tym uchronić.

Zdję­cie: ⓒSebastien Decoret/ 123rf.com

Tekst opra­cow­any na podstawie:
[1] https://www.orpha.net/data/patho/Abs/PL/Mnoginiedoborkarboksylazy-PLplAbs462.pdf
[2] https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/3824/multiple-carboxylase-deficiency