Cukrzyca. Co wiemy o tej chorobie genetycznej?

Sen­ność, nieostre widze­nie, częste odd­awanie moczu, wzmożony apetyt i prag­nie­nie oraz spadek wagi to typowe objawy cukrzy­cy – choro­by uznawanej za jed­no z najpoważniejszych zagrożeń współczes­nej cywiliza­cji. Cukrzy­ca związana jest z niepraw­idłowym dzi­ałaniem insuliny.

Do czego organizmowi potrzebna insulina?

Charak­terysty­cznym objawem cukrzy­cy jest pod­wyżs­zony poziom cukru we krwi, czyli tzw. hiper­g­likemia. Jest ona spowodowana niedo­borem insuliny, hor­monu pro­dukowanego przez trzustkę. Insuli­na ułatwia trans­port glukozy do wnętrza komórek, przez co obniża poziom glukozy we krwi. Wyróż­nia się 2 typy cukrzy­cy: są to cukrzy­ca typu 1 oraz cukrzy­ca typu 2.

Cukrzyca typu 1 – to choroba autoimmunologiczna

Cukrzy­ca typu 1 (insuli­noza­leż­na) doty­czy najczęś­ciej dzieci oraz ludzi w młodym wieku. Jest chorobą autoim­muno­log­iczną, co oznacza, że układ odpornoś­ciowy chorego wyt­warza prze­ci­w­ci­ała, które wyniszcza­ją komór­ki orga­niz­mu, a dokład­nie pro­duku­jące insulinę komór­ki β trzust­ki. W efek­cie organ ten wcale nie wyt­warza insuliny, albo wyt­warza w tak małych iloś­ci­ach, że musi być ona cią­gle dostar­czana z zewnątrz, najczęś­ciej w postaci „zas­trzyków” podawanych w brzuch.

Sza­cu­je się, że na cukrzy­cę może cier­pieć nawet 2, 5 mil­iona Polaków. 30% z nich nie jest świadomych swo­jego stanu zdrowia. Cukrzy­ca to choro­ba gene­ty­cz­na.

Cukrzyca typu 2 – konsekwencją niezdrowego trybu życia

Cukrzy­ca typu 2 (insuli­non­ieza­leż­na) jest następst­wem złego try­bu życia, braku akty­wnoś­ci fizy­cznej, niezdrowej diety i związanej z nią nad­wa­gi czy otyłoś­ci. Najczęś­ciej doty­czy ona osób w starszym wieku. W przy­pad­ku cukrzy­cy typu 2 insuli­na jest pro­dukowana, ale orga­nizm pac­jen­ta sta­je się na nią niewrażli­wy. Nazy­wamy to insulinoopornością.

Cukrzyca jako  choroba genetyczna

Zarówno cukrzy­ca typu 1, jak i cukrzy­ca typu 2 jest sil­nie związana z wys­tępowaniem wielu mutacji gene­ty­cznych u chorego. Znamy kilka­dziesiąt różnych genów, których mutac­je zwięk­sza­ją ryzyko pow­sta­nia choro­by. Cukrzy­ca sama w sobie nie jest chorobą dziedz­iczną, moż­na jed­nak odziedz­iczyć pewną skłon­ność do jej pow­sta­nia. Ist­nieją też takie odmi­any cukrzy­cy, które będą efek­tem mutacji w poje­dynczym genie. Przykła­dem cukrzy­cy monogenowej może być cukrzy­ca typu MODY. Jej rozwój warunk­u­je aż 11 różnych mutacji genetycznych.

Leczenie cukrzycy

Lecze­nie cukrzy­cy pole­ga głównie na utrzy­ma­niu właś­ci­wego poziomu cukru we krwi poprzez podawanie odpowied­nich dawek insuliny. Pomi­ar cukru wykonu­je się spec­jal­nym glukome­trem. Pozwala to uniknąć groźnych powikłań cukrzy­cy. Warto wiedzieć, że nieustanne sko­ki poziomu glukozy we krwi mogą prowadz­ić do uszkodzenia wielu ważnych narządów wewnętrznych, w tym nerek (cukrzy­cowa choro­ba nerek), ser­ca, układu krwionośnego, ner­wowego oraz narzą­du wzroku. Powikłaniem cukrzy­cy może być też zespół stopy cukrzy­cowej, w którym na skutek złego ukr­wienia i uner­wienia stopy dochodzi do pow­sta­nia różnego rodza­ju defor­ma­cji i owrzodzeń.

Ryzyko roz­wo­ju cukrzy­cy, zwłaszcza typu 2, moż­na zmniejszyć poprzez zdrową dietę i reg­u­larną akty­wność fizy­czną. Bard­zo ważne jest też utrzy­manie praw­idłowej wagi ciała.

Autor: Natalia Jeziors­ka — redak­tor medyczny
Zdję­cie: Designed by Xb100