Choroba Krabbego – jakie daje objawy i jak ją diagnozować?

Objawy choro­by Krabbego mogą być różnorodne i wys­tępować z odmi­en­nym nasile­niem. Dynami­ka tego schorzenia jest bard­zo zmi­en­na, lecz najczęś­ciej diag­nozu­je się je pomiędzy 4 a 6 miesiącem życia dziec­ka. Postać niemowlę­ca jest naj­cięższa i w wielu wypad­kach prowadzi do śmier­ci przed ukończe­niem  2 lub 3 roku życia. Czym jest choro­ba Krabbego i jakie są jej objawy? W jaki sposób bada­nia gene­ty­czne oparte na pan­elu NGS mogą pomóc przedłużyć życie dziec­ka? Odpowiedzi zna­j­du­ją się poniżej.

Spis treś­ci:

Choro­ba Krabbego – czym jest?

Jakie są przy­czyny choro­by Krabbego?

Choro­ba Krabbego — objawy — jak je rozpoznać?

Pan­el NGS  — pod­stawa diag­nozy choro­by Krabbego

Choroba Krabbego – czym jest?

Choro­ba Krabbego jest to dziedz­icz­na choro­ba układu ner­wowego, związana z mutacją w genie GALC. Powodu­je brak  galak­to­cere­brozy­dazy, tzn. enzy­mu, który potrzeb­ny jest do właś­ci­wego metab­o­liz­mu mieliny.

Uznawana jest za chorobę rzad­ką. Sza­cu­je się, że doty­ka  1 na 100 000 noworod­ków. Wys­tępu­je w postaci niemowlęcej, późnoniemowlęcej/młodzieńczej i dorosłej.  80% chorych doty­ka pier­wsza postać choro­by – niemowlę­ca, która ma naj­cięższy prze­bieg. W diag­nozie schorzenia nieoce­nioną rolę przyp­isu­je się badan­iom gene­ty­cznym dzieci. Zan­im pojaw­ią się jakiekol­wiek objawy choro­by Krabbego, schorze­nie może zostać już rozpoznane.

Jakie są przyczyny choroby Krabbego?

Przy­czyną choro­by Krabbego jest zmi­ana w genie GALC, który ma za zadanie kon­trolować metab­o­lizm mieliny w orga­nizmie. Mieli­na jest to sub­stanc­ja, która osła­nia nasze komór­ki ner­wowe i zapew­nia im właś­ci­we prze­wodze­nie impul­sów ner­wowych. W przy­pad­ku, gdy jej metab­o­lizm prze­b­ie­ga niepraw­idłowo, dochodzi do niszczenia komórek ner­wowych, bez których układ ner­wowy nie może praw­idłowo funkcjonować.

Choro­ba Krabbego dziedz­ic­zona jest w sposób auto­so­ma­l­nie recesy­wny. Inny­mi słowy, obie kopie genu GALC (czyli po jed­nej kopii odziedz­ic­zonej od każdego z rodz­iców) muszą mieć wadli­wą postać, by zaburze­nie to mogło się ujawnić. By zdi­ag­no­zować posi­adanie tego genu u przyszłych rodz­iców, należy przeprowadz­ić bada­nia gene­ty­czne, gdyż jego mutac­ja u oso­by dorosłej nie wiąże się z żad­ny­mi dolegli­woś­ci­a­mi. Sza­cunkowo 1 na 150 osób jest nosi­cielem tej zmi­any, która w połącze­niu ze zmi­aną w genie part­nera sta­je się dużym zagroże­niem dla dziecka.

Choroba Krabbego — objawy — jak je rozpoznać?

Choro­ba Krabbego objawy ma różnorodne, gdyż są zależne od postaci choroby.

Objawy postaci niemowlęcej choro­by Krabbego to przede wszystkim:

• trud­ność z utrzy­maniem główki
• drażli­wość
• gorącz­ki o nie­jas­nym pochodzeniu
• prob­le­my z karmieniem
• zaciskanie kciu­ka i dłoni
• szty­wność mięśni, następ­nie obniżone napię­cie mięśniowe
• niewłaś­ci­we napię­cie mięśniowe
• drgaw­ki
• wymio­ty
• opóźniony rozwój psychoruchowy
• utra­ta wzroku i słuchu

Objawy postaci późnoniemowlęcej/młodzieńczej i dorosłej:

• gorącz­ki niewiadomego pochodzenia
• drażli­wość
• zaburzenia napię­cia mięśniowego
• mrowie­nie, drętwienie
• ogólne osła­bi­e­nie
• zaburzenia chodu
• atak­s­ja (zaburzenia koor­dy­nacji ruchowej ciała)
• poraże­nie jed­nej ze stron ciała
• utra­ta wzroku

Od tego, jak zaawan­sowane są objawy choro­by Krabbego zależą rokowa­nia. W przy­pad­ku, gdy diag­noza zostanie postaw­iona na bard­zo wczes­nym etapie lub przed pojaw­ie­niem się jakichkol­wiek objawów, szanse na przedłuże­nie życia dziec­ka i poprawę jego jakoś­ci są najwięk­sze. Do tak szczegółowego i wnikli­wego diag­no­zowa­nia chorób służą bada­nia gene­ty­czne oparte na pan­elu NGS.

Panel NGS  — podstawa diagnozy choroby Krabbego

Najbardziej nowoczesne i naj­dokład­niejsze bada­nia gene­ty­czne oparte są na tech­nologii NGS (Sek­wencjonowanie Najnowszej  Gen­er­acji). Wyko­rzys­tu­je się ją przy przeprowadza­niu badań WES i Pan­eli NGS. Są możli­we do wyko­na­nia zarówno u dzieci, jak i dorosłych.

Dostęp­ność badań gene­ty­cznych jest bard­zo sze­ro­ka. Możli­we są do wyko­na­nia mini pan­ele NGS, które kon­trolu­ją kil­ka określonych genów pod kątem mutacji oraz więk­sze — kom­plek­sowe bada­nia WES, czyli bada­nia całego ekso­mu, które swoim zasięgiem obe­j­mu­ją wszys­tkie geny – aż 23 000. W bada­ni­ach WES wyróż­nia się wer­sję STANDARD, dzię­ki której anal­i­zowana jest część genów nazwana eksonem oraz wer­sję WES PREMIUM, która dodatkowo sprawdza drugą część genów – introny.

Bada­nia gene­ty­czne jed­noz­nacznie potwierdza­ją chorobę Krabbego. Diag­noza opar­ta na objawach wys­tępu­ją­cych u pac­jen­ta, wynikach badań neu­ro­log­icznych, bada­ni­ach enzy­maty­cznych częs­to jest niewystar­cza­ją­ca i wydłuża czas do rozpoczę­cia leczenia, który w przy­pad­ku tego rzad­kiego, ale groźnego schorzenia ma nieoce­nione znaczenie.

Praw­idłowa diag­noza gene­ty­cz­na choro­by Krabbego to możli­wość wprowadzenia leczenia, którego celem jest spowol­nie­nie roz­wo­ju objawów, stąd też jego szy­bkie wdroże­nie zmniejsza ryzyko śmier­ci pac­jen­ta. Stosowane są środ­ki nor­mu­jące napię­cie mięśniowe, fizjoter­apia, reha­bil­i­tac­ja. W niek­tórych wypad­kach dokonu­je się przeszczepu szpiku kost­nego lub sto­su­je się ter­apię komórka­mi macierzysty­mi, które są pobrane od niespokrewnionego daw­cy. Wraz z roz­wo­jem nau­ki cały czas trwa­ją pracę nad możli­woś­cią wprowadzenia metody genowej, która pole­ga na zastąpi­e­niu zmienionego genu praw­idłową kopią. Zas­tosowanie w przyszłoś­ci tego rozwiąza­nia może okazać się szan­są na efek­ty­wne lecze­nie choro­by Krabbego.

Przeczy­taj:

 Bada­nia gene­ty­czne noworodka

Bada­nia na odporność

Badanie FRAX

Przy­czyny padacz­ki — jak je odkryć?