Celiakia i Hashimoto – dwie choroby genetyczne, które można leczyć jedną dietą

Oso­by cier­piące na chorobę Hashimo­to są 10 razy bardziej narażone na celi­ak­ię. W roz­wo­ju obu tych chorób decy­du­jące znacze­nie mają bowiem te same czyn­ni­ki – gene­ty­czny i immuno­log­iczny. To właśnie m.in. z powodu wspól­nego pochodzenia moż­na je leczyć jed­ną dietą. Pole­ga ona na wye­lim­i­nowa­niu glutenu, kazeiny i lak­tozy. Taki sposób odży­wia­nia nazy­wa się pro­tokołem autoim­muno­log­icznym. Hashimo­to a dieta bezg­lutenowa i bezlak­to­zowa — co warto o niej wiedzieć?

Protokół autoimmunologiczny – co dokładnie eliminujemy z diety?

Po pier­wsze gluten, a zatem zboża takie jak pszeni­ca, żyto, jęczmień, owies, oraz wszys­tkie pro­duk­ty, które są z nich wyt­warzane. W diecie bezg­lutenowej trze­ba więc wyk­luczyć makarony, pieczy­wo zwykłe i cukier­nicze, płat­ki śni­adan­iowe, a nawet chip­sy. Warto dodać, że gluten wys­tępu­je też nieste­ty w takich pro­duk­tach, w których nie spodziewal­ibyśmy się jego obec­noś­ci – przyprawach, kon­serwach, wędli­nach, lekach czy kos­me­tykach– po te artykuły chory musi więc się­gać bard­zo ostrożnie i dokład­nie zapoz­nawać się z ich skła­dem. Dla oso­by z celi­ak­ią bez­pieczne będą m.in. ziem­ni­a­ki, bataty, ryż, płat­ki ryżowe, kasze ryżowa, jaglana, kukury­dziana i gryczana. Doz­wolone są również takie zboża jak ama­ran­tus, sor­go czy quinoa. Oso­by prze­by­wa­jące na diecie bezg­lutenowej z powodze­niem mogą również jeść wszys­tkie warzy­wa i owoce oraz ryby.

Drugą grupą pro­duk­tów, którą należy wye­lim­i­nować w pro­tokole autoim­muno­log­icznym jest nabi­ał. Zaw­iera on zarówno lak­tozę (cuki­er mleczny), jak i kazeinę (białko mle­ka). Zabro­nione jest więc mleko krowie, sery żółte i twaro­gowe oraz jogur­ty. Mleko od krowy chory może zastąpić mlekiem kokosowym lub ryżowym.

Ten artykuł może Cię zain­tere­sować: Źle się czu­jesz po wyp­i­ciu mle­ka? To może być nietol­er­anc­ja laktozy!

Celiakia a Hashimoto – czym charakteryzują się te dwie choroby

W przy­pad­ku celi­akii wszys­tko zaczy­na się tak naprawdę w jeli­tach. Choro­ba ta stop­niowo pozbaw­ia jeli­to cienkie niezbęd­nych do wchła­ni­a­nia skład­ników odży­w­czych z poży­wienia kosmków jeli­towych. Do ich zaniku dochodzi po kon­tak­cie z gluten­em. Orga­nizm chorego nie toleru­je tego biał­ka, dlat­ego pobudza układ odpornoś­ciowy, aby ten go zniszczył. Układ odpornoś­ciowy reagu­je jed­nak niewłaś­ci­wie – zami­ast pozbyć się glutenu, ataku­je własne tkan­ki – kosm­ki jeli­towe. Wraz z ich uszkodze­niem w orga­nizmie pojaw­ia­ją się liczne niedobo­ry pokar­mowe, które dają mniej lub bardziej specy­ficzne objawy. Będą to np. bóle brzucha, wzdę­cia, biegun­ki, wymio­ty, ale też bóle koś­ci i stawów czy zaburzenia menstruacji.

W choro­bie Hashimo­to (przewlekłym zapale­niu tar­czy­cy) mamy do czynienia z podob­nym mech­a­nizmem, jak w celi­akii – układ odpornoś­ciowy wyt­warza prze­ci­w­ci­ała, które niszczą tkan­ki orga­niz­mu. Tutaj atakowanym narzą­dem jest jed­nak tarczyca.

Hashimoto a celiakia – jak leczenie jednej choroby wpływa na leczenie drugiej

Okazu­je się, że dieta bezg­lutenowa odgry­wa kluc­zową rolę zarówno w lecze­niu celi­akii, jak i choro­by Hashimo­to. Po prze­jś­ciu na dietę bezg­lutenową kosm­ki jeli­towe uszkod­zone przez celi­ak­ię odbu­dowu­ją się. Przy­wraca to z kolei praw­idłowe wchła­ni­an­ie w jeli­tach. Ter­az dostar­c­zone z jedze­niem wit­a­miny i min­er­ały mogą na nowo zacząć się przyswa­jać. Jed­nocześnie wraz ze skład­nika­mi odży­w­czy­mi do orga­niz­mu dosta­ją się również leki stosowane w Hashimo­to (m.in. hor­mo­ny tar­czy­cowe). Dzię­ki temu ter­apia tej choro­by jest dużo skuteczniejsza. Przestrze­ga­jąc diety bezg­lutenowej, cho­ra oso­ba zmniejsza u siebie również ryzyko wys­tąpi­enia nowot­worów, ane­mii czy poronień – powikłań nielec­zonej celiakii.

Przeczy­taj również: Sucha skóra – efekt złej pielę­gnacji, czy objaw choro­by genetycznej?

Dieta bezg­lutenowa jest dietą wyma­ga­jącą od chorego dużego samoza­parcia. Na szczęś­cie nie wszyscy chorzy na Hashimo­to muszą ją stosować. Doty­czy to wyłącznie osób, które dodatkowo mają jeszcze celi­ak­ię. A że ryzyko wys­tąpi­enia celi­akii u chorych na Hashimo­to wzras­ta 10-krot­nie, warto wtedy wykon­ać również badanie gene­ty­czne w jej kierunku. Najlepiej zro­bić je jeszcze przed wprowadze­niem diety bezg­lutenowej. Poz­woli to upewnić się czy jej stosowanie ma w ogóle jakikol­wiek sens.

Badanie DNA na celiakię – odpowie czy dieta bezglutenowa jest konieczna

Badanie gene­ty­czne jest skuteczne nawet u osób sto­su­ją­cych już dietę bezg­lutenową. Unika­jąc glutenu nie napraw­imy bowiem genów uszkod­zonych w celi­akii – HLA-DQ2 i DQ8. Pon­ad­to jest to badanie bard­zo proste i kom­for­towe dla pac­jen­ta, bo próbkę do anal­izy stanowi zwykły wymaz z policz­ka. Brak wyżej wymienionych genów w orga­nizmie pozwala na 100% wyk­luczyć chorobę, ich obec­ność oznacza, że badany z dużym praw­dopodobieńst­wem ją ma. Aby to potwierdz­ić chory kierowany jest na dal­szą diag­nos­tykę. Kiedy już celi­akia zosta­je ostate­cznie stwierd­zona, chory może całkowicie wyco­fać gluten z diety, a tym samym popraw­ić kom­fort życia.