Testy na ojcostwo badające 34 markery DNA już są dostępne w Polsce

Od niedaw­na w Polsce są dostęp­ne testy na ojcost­wo bada­jące aż 34 mark­ery DNA. Odz­nacza­ją się dużą czułoś­cią, a ich wynik ma sil­ną wartość dowodową. Przekła­da się to na pewność wyniku tes­tu na ojcost­wo w takich niety­powych sytu­ac­jach, jak np. wys­tąpi­e­nie u dziec­ka mutacji czy badanie tylko ojca i dziecka. 

Testy na ojcostwo – rekomendacje Polskiego Towarzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii

Stan­dar­d­owo w tes­tach na ojcost­wo badane są 16 lub 24 mark­ery DNA. Taka licz­ba mark­erów pozwala potwierdz­ić lub wyk­luczyć ojcost­wo. W przy­pad­ku potwierdzenia ojcost­wa może się zdarzyć jed­nak, że praw­dopodobieńst­wo będzie niższe niż to, które zale­ca Pol­skie Towarzyst­wo  Medy­cyny Sądowej i Krymi­nologii (PTM­SiK) czyli pon­ad 99,9999%. W takiej sytu­acji zale­ca się rozsz­erze­nie anal­izy o dodatkowe mark­ery lub włącze­nie do bada­nia mate­ri­ału od matki.

Przykład­owy wynik praw­dopodobieńst­wa potwierdzenia ojcost­wa w zależnoś­ci od iloś­ci badanych mark­erów DNA przy wys­tąpi­e­niu u dziec­ka jed­nej mutacji. Źródło: https://www.testdna.pl/poradnik/test-na-ojcostwo-na-34-markerach-dna/

Testy na mniejszej licz­bie mar­ketów DNA są pewne i pozwala­ją jed­noz­nacznie potwierdz­ić lub wyk­luczyć ojcost­wo, jed­nak więk­sza ilość mark­erów pozwala na uzyskanie wyższego podobieńst­wa, co ma szczególne znacze­nie w czterech sytu­ac­jach opisanych niżej.

Kiedy warto wykonać analizę rozszerzoną do 34 marketów DNA?

Wynik bada­nia wyko­nanego na 34 mark­er­ach DNA ma sil­niejszą wartość dowodową w niety­powych sytu­ac­jach. Jest to szczegól­nie przy­datne w sytu­acji, gdy:

1. u dziec­ka wys­tąpiła nieprzewidziana mutac­ja, której efek­tem jest niez­god­ność w jed­nym markerze,
2. układ alleli powodu­je, że uzyski­wany jest wynik niejed­noz­naczny lub wynik z niskim prawdopodobieństwem,
3. test na ojcost­wo obe­j­mu­je anal­izę jedynie prób­ki pobranej od dom­nie­manego ojca i dziec­ka,
4. nie moż­na wyk­luczyć pokrewieńst­wa dom­nie­manych ojców badanego dziecka.

34 markery DNA to pewny sposób na sprawdzenie ojcostwa

Dostęp­ne badanie na 34 mark­er­ach DNA zaw­iera wysoce polimor­ficzny mark­er SE33, który jest przy­dat­ny zarówno w iden­ty­fikacji osob­niczej, jak i w anal­izach pokrewieńst­wa (np. w tes­tach na ojcost­wo). Mark­er ten odz­nacza się najwięk­szą siłą dowodową spośród wszys­t­kich mark­erów DNA stosowanych w gene­tyce sądowej [1].

Czym są markery DNA i profil genetyczny?

Mark­ery DNA to miejs­ca na DNA, które odz­nacza­ją się wysoką zmi­en­noś­cią, dlat­ego ich porów­nanie pozwala na ustal­e­nie, czy między dany­mi osoba­mi ist­nieje pokrewieńst­wo, inny­mi słowy, czy badany mężczyz­na jest ojcem badanego dziec­ka. Do każdego mark­era przyp­isane są dwie licz­by - jed­ną dziedz­iczy się po bio­log­icznej matce, drugą po bio­log­icznym ojcu. Ich zestaw­ie­nie tworzy pro­fil gene­ty­czny przed­staw­iany zwyk­le na wyniku tes­tu na ojcost­wo (zobacz przykład­owy wynik w ser­wisie testynaojcostwo.pl tutaj).

W bada­ni­ach na ojcost­wo usta­lane są a następ­nie porówny­wane pro­file gene­ty­czne badanych osób. Każdy człowiek posi­a­da charak­terysty­czny dla siebie „gene­ty­czny odcisk pal­ca”, który nie pow­tarza się u niko­go innego i jest wyróżnikiem danej oso­by (wyjątek stanow­ią bliźnię­ta jed­no­ja­jowe). Infor­ma­c­je o tym, czym jest pro­fil gene­ty­czny, zna­jdziesz w poniższym filmie:

W jakich jeszcze sytuacjach znajduje zastosowanie profil genetyczny?

Poza bada­ni­a­mi ojcost­wa pro­fil DNA moż­na wyko­rzys­tać także do iden­ty­fikacji osob­niczej w przy­pad­ku zaginięć, wypad­ków czy iden­ty­fikacji oso­by pode­jrzanej o doko­nanie przestępst­wa. Na pod­staw­ie niewielkiej prób­ki DNA pobranej z plam krwi, włosów z cebulka­mi lub frag­men­tów naskór­ka i innych moż­na ustal­ić tożsamość ofi­ary lub pode­jrzanego i rozwiązać nawet najtrud­niejsze sprawy po lat­ach. W takim przy­pad­ku potrzeb­na jest prób­ka pobrana np. z miejs­ca wypad­ku oraz prób­ka porów­naw­cza pobrana od oso­by pode­jrzanej. Porów­nanie pro­fili gene­ty­cznych poz­woli określić, czy dana prób­ka pochodzi od danej osoby.

Zobacz też: Bada­nia DNA pomoc­ne nie tylko w medycynie

Źródła:

1. Moni­ka Reichert, Agniesz­ka Maciejew­s­ka, Krzysztof Talar­czyk, Regi­na Paszkows­ka, Joan­na Jakubows­ka, Ani­ta Det­t­laff-Kąkol, Izabela Maciejew­s­ka, Ryszard Pawłows­ki, Polimor­fizm locus SE33 w pop­u­lacji pol­skiej, ARCH. MED. SĄD. KRYMINOL., 2012, LXII, 160–164

Autor: genetyczne.pl | Zdję­cie: Iev­geniy Salov/123rf.com