Jak reagować na agresję dziecka autystycznego?

Autyzm nie jest jed­norod­ną chorobą. Do zaburzeń autysty­cznych należy m.in. autyzm wczesnodziecię­cy, zespół Asparg­era czy zespół Ret­ta. Dlat­ego też objawy zaburzeń ze spek­trum autyz­mu mogą być bard­zo różne. Najczęś­ciej pojaw­ia­ją się prob­le­my w relac­jach między­ludz­kich, szty­wne zachowa­nia i zain­tere­sowa­nia oraz prob­le­my z komu­nikacją. W wielu przy­pad­kach autyzm objaw­ia się także poprzez zachowa­nia agresy­wne i autoa­gresy­wne, które mogą być niebez­pieczne. Dowiedz się, jak reagować, gdy autystyk zachowu­je się agresywnie.

1. Autyzm- prze­jawy agresji
2. Skąd u dzieci autysty­cznych bierze się agresja?
3. Agres­ja u autysty­ka- co zrobić?
4. Agresy­wne zachowa­nia u dzieci autysty­cznych- leki
5. Autyzm a bada­nia genetyczne

Autyzm- przejawy agresji

Agres­ja u dzieci z autyzmem może przyj­mować różne formy. Dzieci częs­to krzy­czą, wpada­ją w szał, biją, szczyp­ią, gryzą i kopią innych, a także rzu­ca­ją przed­mio­ta­mi. Częs­to też pojaw­ia się autoa­gres­ja m.in. w formie gryzienia prze­dramion, uderza­nia głową o twarde powierzch­nie np. ścianę oraz uderzanie głowy dłoń­mi czy szczy­panie się.

Skąd u dzieci autystycznych bierze się agresja?

Jed­nym z prze­jawów autyz­mu są ogranic­zone, szty­wne zachowa­nia i zain­tere­sowa­nia. Dają one autystykom poczu­cie bez­pieczeńst­wa. Każ­da zmi­ana w codzi­en­nej rutynie może wywołać złość, która może się objaw­ić zachowaniem agresywnym.

Dzieci autysty­czne częs­to również nie rozu­mieją, dlaczego ich zachowanie nie jest poprawne. Nie potrafią one także wyrażać swoich uczuć w sposób słowny, dlat­ego uczu­cie złoś­ci częs­to pokazu­ją poprzez agresję.

Agres­ja dziec­ka autysty­cznego najczęś­ciej wyni­ka z bezrad­noś­ci. Bard­zo waż­na jest obserwac­ja autysty­ka, aby dowiedzieć się, w jakich sytu­ac­jach jego bezrad­ność najczęś­ciej prz­er­adza się w złość i zachowa­nia agresywne.

Agresja u autystyka- co zrobić?

Jeśli u naszego dziec­ka zauważymy zachowa­nia agresy­wne (a dziecko jest już po bada­ni­ach na autyzm i wiemy, że to zaburze­nie go doty­czy), to warto przede wszys­tkim sko­rzys­tać z ter­apii. Pomoc­ne będą także roz­mowy z rodzi­ca­mi dzieci autysty­cznych oraz udzi­ał w warsz­tat­ach i wykładach dla rodz­iców, które częs­to są orga­ni­zowane przez różne fun­dac­je. Należy także pokazy­wać dziecku w domu, że jego zachowanie jest niewłaś­ci­we i musi ponieść jego kon­sek­wenc­je. Autyzm nie powinien być uza­sad­nie­niem pobłażliwości.

Jed­ną z form ter­apii jest ter­apia behaw­io­ral­na. Jej celem jest naucze­nie dziec­ka praw­idłowych zachowań oraz reakcji na dane bodźce. Sto­su­je się w niej metodę nagród (wzmoc­nień pozy­ty­wnych), które pozy­ty­wnie wzmac­ni­a­ją konkretne zachowanie- pożą­dane zachowa­nia są nagradzane, a w przy­pad­ku zachowa­nia agresy­wnego dziecko nie dosta­je nagrody. Częs­to ter­apeu­ci sto­su­ją również tech­nikę wzmoc­nienia odwrot­nego, która pole­ga na pozbaw­ie­niu dziec­ka atrak­cyjnej dla niego rzeczy po wys­tąpi­e­niu dzi­ała­nia niepożą­danego (agresji).

Powin­no także się ćwiczyć z dzieck­iem komu­nikowanie swoich potrzeb i emocji. Przykład­owo, gdy dziecko potrze­bu­je do toale­ty, to powin­niśmy uczyć go, że ma o tym mówić, zami­ast np. szczy­pać. Należy z dzieck­iem dużo o tym roz­maw­iać i samemu jas­no komu­nikować mu swo­je emocje.

W przy­pad­ku agresy­wnych autystyków pop­u­lar­na jest też tech­ni­ka gospo­dar­ki żetonowej. Każde właś­ci­we zachowanie dziec­ka należy nagradzać żetonem, którym może być np. nakle­j­ka albo kamy­czek. Za każde zachowanie agresy­wne dziecku zabier­amy jeden żeton. Uzbieranie konkret­nej licz­by żetonów daje dziecku nagrodę. O więk­szej nagrodzie warto powiedzieć dziecku wcześniej lub wywiesić w widocznym miejs­cu jej zdję­cie, aby dziecko było zmo­ty­wowane do działania.

Agresywne zachowania u dzieci autystycznych- leki

Agresy­wnym autystykom częs­to poda­je się także leki. Mają one dzi­ałanie uspoka­ja­jące oraz nor­mal­izu­ją nas­tro­je dziec­ka. Sto­su­je się prze­ważnie leki z grupy neu­rolep­tyków aty­powych oraz leki prze­ci­w­padaczkowe. Najczęś­ciej dzieciom autysty­cznym w przy­pad­ku agresji poda­je się risperi­don oraz aryp­ipra­zol. Rzadziej autystykom zale­ca się zaży­wanie olan­za­piny, kloza­piny oraz kwe­ti­apiny, ponieważ leki te wywołu­ją więcej dzi­ałań niepożą­danych niż risperi­don i aryp­ipra­zol. Z leków o dzi­ała­niu prze­ci­w­padaczkowym najczęś­ciej sto­su­je się kwas wal­proinowy oraz kar­ba­mazepinę, ale część lekarzy powąt­piewa w ich skuteczność. Należy pamię­tać, że lecze­nie far­mako­log­iczne wprowadza się wyłącznie w przy­pad­kach, w których ter­apia nie przynosi zamier­zonych efek­tów. Powin­na być ona zawsze pier­wszym pod­ję­tym krok­iem. Bard­zo ważne jest także poz­nanie przy­czyn autyz­mu na co pozwala­ją spec­jal­isty­czne bada­nia na autyzm.

Autyzm a badania genetyczne

Jeśli Two­je dziecko zachowu­je się agresy­wnie, to warto wykon­ać test gene­ty­czny na autyzm. Moż­na wykon­ać badanie pan­elowe, które sprawdzi jedynie geny pow­iązane ze spek­trum autyz­mu lub kom­plek­sowe badanie mate­ri­ału gene­ty­cznego — badanie WES.  Badanie to wykonu­je się za pomocą tech­nologii NGS (Sek­wencjonowanie Nowej Generacji).

Badanie kom­plek­sowe daje również możli­wość sprawdzenia wrażli­woś­ci dziec­ka na konkretne sub­stanc­je zawarte w lekach. Dzię­ki temu, jeśli autyzm zostanie potwierd­zony, to dziecku zostaną podane bez­pieczne i skuteczne leki. Przykła­dem takiego bada­nia jest test WES pre­mi­um. Jest to najnowocześniejsze i naj­dokład­niejsze badanie na rynku testów gene­ty­cznych. Jest ono także wykony­wane za pomocą tech­nologii NGS. Badanie WES pre­mi­um moż­na wykon­ać z prób­ki pobranej z krwi lub z wymazu z policzka.

Zobacz też:

Badanie WES cena

Jakie bada­nia przed szczepi­e­niem warto wykonać?

Co zro­bić gdy dziecko cią­gle choruje?