Leki na depresję- co musisz wiedzieć zanim zaczniesz je brać?

Depres­ja jest coraz powszech­niejszym schorze­niem. Bory­ka się z nią wiele osób w różnym wieku- nawet dzieci. Jej główne symp­to­my to pogorsze­nie nas­tro­ju, brak zain­tere­sowań, zmniejsze­nie iloś­ci energii, niska samooce­na, ciągłe poczu­cie winy, czarne wiz­je przyszłoś­ci. Pojaw­ia­ją się także dolegli­woś­ci somaty­czne- ból karku i pleców, zaburzenia snu, prob­le­my w życiu sek­su­al­nym, zmniejs­zony apetyt, zaburzenia cyk­lu miesiączkowego u kobi­et i wiele innych. Objawy te nie powin­ny być nigdy lekce­ważone. Jak najszy­b­ciej chore­mu powin­na być udzielona pomoc w formie psy­choter­apii lub leczenia far­mako­log­icznego. For­ma leczenia jest zależ­na od specy­fi­ki konkret­nego przypadku.

W przy­pad­ku leczenia far­mako­log­icznego pac­jen­ci częs­to zada­ją pyta­nia o skuteczność i bez­pieczeńst­wo leków. Podawany lek i dawka są przez lekarza dobier­ane indy­wid­u­al­nie. Nie zawsze jed­nak lekarz podoła zada­niu i dobierze skuteczne leki. Skutku­je to częs­to różny­mi dzi­ała­ni­a­mi niepożą­dany­mi, dlat­ego przed wprowadze­niem far­makologii warto sprawdz­ić, jaka jest zależność między mate­ri­ałem gene­ty­cznym pac­jen­ta a sub­stanc­ja­mi, które zna­j­du­ją się w lekach. Aby sprawdz­ić tę zależność, należy wykon­ać badanie far­mako­gene­ty­czne. Oceni ono skuteczność i bez­pieczeńst­wo konkret­nego leku.

1. Który lek na depresję powinien być podany w pier­wszej kolejności?
2. Leki na depresję a bez­pieczeńst­wo- czy wszys­tkie są bezpieczne?
3. Jakie leki na depresję powinienem zaży­wać chory?
4. Badanie WES Pre­mi­um a odpowied­nie leki przeciwdepresyjne

Który lek na depresję powinien być podany w pierwszej kolejności?

Jed­ną z dwóch opcji leczenia choro­by afek­ty­wnej jed­no­biegunowej (depresji) jest podawanie leków. Powin­ny one zostać pac­jen­towi dobrane indy­wid­u­al­nie przez lekarza psy­chi­a­trę. Leki te powin­ny być efek­ty­wne i nie powin­ny wywoły­wać skutków ubocznych. Najczęś­ciej przepisu­je się pac­jen­tom najm­niejszą skuteczną dawkę leku, ponieważ jest to bez­pieczne rozwiązanie. W pier­wszej kole­jnoś­ci pac­jen­tom są zale­cane leki z sub­stanc­ja­mi z grupy selek­ty­wnych inhibitorów wych­wyty zwrot­nego sero­toniny (SSRI). Sero­ton­i­na jest hor­monem szczęś­cia, więc potocznie mówi się, że leki te zatrzy­mu­ją je w orga­nizmie. Do grupy tych leków należą:

• citalo­pram
• esc­i­talo­pram
• flu­ok­se­ty­na
• flu­wok­sam­i­na
• parokse­ty­na
• ser­trali­na

Leki te powin­ny blokować trans­port sero­toniny do komórek układu ner­wowego. Dzię­ki temu poziom sero­toniny w mózgu wzras­ta. Leki z grupy selek­ty­wnych inhibitorów wych­wytu zwrot­nego sero­toniny dzi­ała­ją także prze­ci­wlękowo, dzię­ki czemu są pomoc­ne w zwal­cza­niu objawów, które częs­to wys­tępu­ją wraz z depresją- zaburzeń lękowych i ataków paniki.

Leki na depresję a bezpieczeństwo- czy wszystkie są bezpieczne?

Każde lecze­nie far­mako­log­iczne może wywoły­wać pewne skut­ki uboczne. Doty­czy to także leczenia far­mako­log­icznego depresji. W tym przy­pad­ku najczęst­sze dzi­ała­nia niepożą­dane to:

• zaburzenia snu
• brak apety­tu
• nud­noś­ci
• zaburzenia w życiu seksualnym
• zmniejs­zone stęże­nie sodu we krwi
• zmniejs­zona skłon­ność do krwawień

W przy­pad­ku stosowa­nia leków na depresję z grupy selek­ty­wnych inhibitorów wych­wytu sero­toniny częs­to pojaw­ia się zespół sero­toni­nowy. Jest to bard­zo groźny skutek uboczny, który objaw­ia się skur­cza­mi mięśniowy­mi, oma­mi czy śpiączką. Zespół sero­toni­nowy jest zagroże­niem życia i zdrowia, więc leczyć powin­no się go w szpitalu.

Jakie leki na depresję powinienem zażywać chory?

Dla każdej oso­by, która bory­ka się z depresją, najlep­szy może być inny lek. Nie ma takiej sub­stancji, która jed­nakowo dobrze dzi­ałała­by na każdego. W znalezie­niu leku, który będzie dla nas najbardziej odpowied­ni, pomoc­na będzie far­mako­gene­ty­ka. Dzię­ki badan­iom far­mako­gene­ty­cznym moż­na przewidzieć reakcję orga­niz­mu na konkret­ny lek. Bada­nia te pomogą również w dobra­niu odpowied­niej daw­ki, aby zmin­i­mal­i­zować ryzyko wys­tąpi­enia skutków ubocznych.

Wiele osób zas­tanaw­ia się, co wspól­nego ma lecze­nie depresji z gena­mi człowieka. To właśnie od naszych genów zależy, jak w naszym orga­nizmie prze­b­ie­ga­ją szla­ki meta­bol­iczne, który­mi do orga­niz­mu będą dostar­czane różne sub­stanc­je, a w tym leki. Warto więc przed rozpoczę­ciem far­makoter­apii sprawdz­ić za pomocą bada­nia, na które leki nasz orga­nizm może zareagować niezbyt dobrze. Moż­na to sprawdz­ić np. za pomocą bada­nia WES premium.

Badanie WES Premium a odpowiednie leki przeciwdepresyjne

Spośród badań gene­ty­cznych dostęp­nych na rynku to właśnie badanie WES pre­mi­um jest najbardziej nowoczesne oraz najbardziej pre­cyzyjne. Ma ono także najsz­er­szy zakres. Ist­nieje możli­wość wyko­na­nia go w Polsce. Dzię­ki niemu dowiemy się, jakie leki i ich dawkowanie będzie dla nas skuteczne, a przy tym nie będzie wywoły­wało dzi­ałań niepożą­danych. Badanie to wykonu­je się za pomocą NGS- Sek­wencjonowa­nia Nowej Gen­er­acji. Anal­izie pod­da­je się w nim wszys­tkie geny człowieka.

Test WES pre­mi­um może­my wykon­ać z prób­ki pobranej z krwi lub z wymazu z policz­ka. Nie jest więc ono inwazyjne i nie boli. Prób­ki może­my pobrać we włas­nym domu. Krew może­my pobrać po zamówie­niu usłu­gi pielęg­niar­ki mobil­nej, a wymaz z policz­ka pobierze­my samodziel­nie za pomocą zestawu pobran­iowego. Do bada­nia pac­jent nie musi się przy­go­towywać w żaden sposób.

Inne dostęp­ne na rynku testy gene­ty­czne pod­da­ją anal­izie jedynie eksony. W teś­cie WES pre­mi­um anal­izie pod­da­je się także wszys­tkie introny, które medy­cy­na zdążyła już dobrze poz­nać. Nie anal­izu­je się pozostałych intronów, ponieważ mogło­by to spowodować błędy w diagnozie.

Dzię­ki bada­niu WES pre­mi­um moż­na wykryć podłoże chorób wrod­zonych, które do tej pory nie było znane. Najczęś­ciej zale­ca się je pac­jen­tom, u których pojaw­iły się objawy padacz­ki, chorób meta­bol­icznych czy pier­wot­nych niedoborów odpornoś­ci. Dzię­ki wykryciu niepraw­idłowoś­ci w budowie genu moż­na zdi­ag­no­zować objawy pac­jen­ta, a następ­nie wprowadz­ić odpowied­nie lecze­nie. W więk­szoś­ci przy­pad­ków prowadzi to do zahamowa­nia symp­tomów choro­by. 

W bada­niu WES pre­mi­um pod­dawana jest anal­izie wrażli­wość na 89 różnych sub­stancji, które zna­j­du­ją się w pon­ad 550 lekach. Zna­j­du­ją się wśród nich różne rodza­je leków- leki prze­ci­w­bólowe, leki prze­ci­wde­presyjne, leki prze­ci­w­padaczkowe i wiele innych. Poniżej zna­j­du­ją się przykłady leków, które w bada­niu są pod­dawane analizie:

• Leków Prze­ci­w­padaczkowych np. Tegre­tol (Kar­ba­mazepina), Fri­si­um (Klobazam), Epanutin Par­enter­al (Feny­toina) czy Rispolept (Risperi­don).
• Leków Psy­chi­a­trycznych np. Abil­i­fy (Aryp­ipra­zol), Citabax (Citalo­pram), Imipram­i­na czy Asen­tra (Setrali­na).
• Leków Prze­ci­w­bólowych np. Ibum, Ibuprom (Ibupro­fen), Stre­sp­sils Inten­sive (Flur­bipro­fen), Diclac (Diklofe­nak) czy Tra­mal (Tra­madol).
• Leków Kar­di­o­log­icznych i hema­to­log­icznych np. Betaloc (Metor­polol), Ryt­monorm (Propafenon) czy Warfin (War­fary­na).
• Leków Stosowanych w znieczu­le­niu np. Propo­fol, Sewofluran
• Leków Gas­tro­log­icznych np. Tro­pisetron, Dex­i­lant (Dek­slan­zo­pra­zol) czy Gas­tro­caps (Omepra­zol)
• Leków Hepa­to­log­icznych np. Pegasys (Pegin­ter­fer­on alfa- 2a)
• Leków Immuno­log­icznych np. Zia­gen (Abakawir) czy Rey­ataz (Ataz­nawir)
• Leków nefro­l­og­icznych np. Karbagen (Okskar­bazepina), Tet­modis (Tetra­benazy­na) czy Amizepin (Kar­ba­mazepina)
• Leków onko­log­icznych np. Mer­cap­top­ur­inum VIS (Merkap­toury­na), Xelo­da (Kapecytabi­na) czy Tamox­ifen- Ebe­we (Tamoksyfen)

Lista leków sprawdzanych w bada­niu WES pre­mi­um jest dużo dłuższa.

Zobacz również:

Jakie bada­nia przed szczepieniem?

Badanie FRAX

Badanie WES — cena

Padacz­ka u dzieci

Bada­nia na autyzm