Zespół Charge – choroba genetyczna wywołana mutacją genu CDH7

Zespół Charge to rzad­ka choro­ba gene­ty­cz­na. Bard­zo dłu­go nie znano czyn­ników wpły­wa­ją­cych na jej rozwój. Dziś już wiado­mo, że tym czyn­nikiem jest mutac­ja genu o nazwie CDH7. Początkowo zaburze­nie to było zal­iczane do tzw. asoc­jacji i stanow­iło połącze­nie różnych wad wrod­zonych. W 2004 roku zyskało już jed­nak miano zespołu. W Europie z zespołem Charge rodzi się 1 na 100 tysię­cy dzieci.

Nazwa choro­by to akro­n­im, którego poszczególne litery odpowiada­ją najbardziej charak­terysty­cznym dla niej obja­wom. I tak:

C (colobo­ma) – oznacza szczelinę oka, czyli różnego rodza­ju rozszczepy w obrę­bie narzą­du wzroku, np. rozszczep siatków­ki, rozszczep tęczów­ki, itp.
H (heart defects) – oznacza choro­by ser­ca, najczęś­ciej jest nią zespół Fallota
A (atre­sia choanae) – oznacza zrośnię­cie noz­drzy tyl­nych, cza­sem dochodzi też do rozszczepu podniebienia
R (retard­ed growth) – oznacza zaburzenia wzros­tu i roz­wo­ju intelektualnego
G (gen­i­tal hypopla­sia) – oznacza niedorozwój narządów rozrodczych
E (ear anom­aly) – oznacza niedosłuch oraz defor­ma­cję małżowin usznych

 

Zespół Charge — najczęstsze objawy

Rozpoz­nanie zespołu Charge jest dość trudne, głównie ze wzglę­du na różnorod­ność objawów. W diag­nos­tyce zespołu bierze się pod uwagę dwie grupy kry­ter­iów: kry­te­ria małe oraz kry­te­ria duże:

• KRYTERIA DUŻE (główne):

- szczeli­na różnych częś­ci oka
— zaburzenia ner­wów cza­szkowych – poraże­nie ner­wu twar­zowego, niedosłuch czu­ciowo-ner­wowy, trud­noś­ci z przełykaniem
— zarośnię­cie lub zwęże­nie noz­drzy tylnych
— defor­ma­c­je małżowiny usznej lub wada ucha wewnętrznego – niepraw­idłowoś­ci w budowie kanałów półksiężycowatych

• KRYTERIA MAŁE:

- wady serca
— hipoplaz­ja narządów płciowych
— opóźnie­nie roz­wo­ju moto­rycznego i umysłowego
— zaburzenia wzrastania
— rozszczepy w obrę­bie twarzy
— różne charak­terysty­czne cechy w wyglądzie twarzy (dys­mor­fia twarzy)
— prze­to­ka tchawiczo-przełykowa

To jed­nak nie wszys­tkie z możli­wych symp­tomów choro­by. U dzieci z mutacją w genie CDH7 dość częs­to wys­tępu­ją również wady nerek, krę­gosłu­pa i układu kost­nego oraz obręczy barkowej.

Zespół Charge i jego leczenie — jak postępować z dzieckiem z tą chorobą

Zespół Chargé to rzad­ka choro­ba gene­ty­cz­na, która upośledza pracę wielu narządów w ciele dziec­ka. Taki maluch zawsze wyma­ga więc bard­zo spec­jal­isty­cznej i kom­plek­sowej opie­ki medy­cznej. Po urodze­niu pojaw­ia się niewydol­ność odd­e­chowa, którą trze­ba usta­bi­li­zować. Cza­sem niezbędne jest wyko­nanie tra­cheostomii. Co więcej, niemowlę­ta z tym zespołem mają zazwyczaj zabur­zony odruch ssa­nia, skąd kłopo­ty z ich karmie­niem. Bywa nawet i tak, że u dziec­ka trze­ba utworzyć spec­jal­ną prze­tokę, umożli­wia­jącą podawanie pokar­mu, nazy­wa się ją gas­tros­tomią. Ze wzglę­du na wady układu krąże­nia oraz narzą­du wzroku i słuchu wszyscy mali pac­jen­ci, u których stwierd­zono lub dopiero pode­jrze­wa się zespół Charge, powin­ny prze­jść bada­nia kar­i­o­log­iczne, audi­o­log­iczne oraz okulisty­czne. Takich obow­iązkowych badań jest oczy­wiś­cie znacznie więcej.

Aby zapo­biec postępowi upośledzenia psy­cho­ru­chowego i intelek­tu­al­nego chorym zale­ca się inten­sy­wną i sys­tem­aty­czną reha­bil­i­tację i to prowad­zoną już od wczes­nego dzieciństwa.

Jakie badania genetyczne wykonuje się u dzieci z podejrzeniem zespołu Charge?

Aby lekarze mogli ostate­cznie potwierdz­ić chorobę wykonu­je się szereg badań moleku­larnych. Takim badaniem będzie przede wszys­tkim test DNA na obec­ność mutacji w genie CDH7. Kole­jnym badanie kar­i­o­ty­pu, badanie FISH oraz bada­nia genów TCOF1 i PAX2. W diag­nos­tyce zespołu Charge moż­na oczy­wiś­cie wykon­ać jeszcze bada­nia pre­na­talne, takie jak biop­s­ja kos­mów­ki czy amniopunkcja.

W diag­nos­tyce chorób gene­ty­cznych bard­zo skutecznych narzędziem jest badanie WES.

Badanie WES jest wyko­rzysty­wane w diag­nos­tyce  gene­ty­cznych przy­czyn autyz­mu i zaburzeń roz­wo­ju intelek­tu­al­nego, padaczek, chorób neu­ro­log­icznych, kar­di­o­log­icznych, hema­to­log­icznych, zaburzeń odpornoś­ci, czy chorób meta­bol­icznych. Badanie WES może być wskazane również w sytu­acji, w której u dziec­ka ist­nieje wiele niespecy­ficznych objawów, a ich przy­czyny nie udało się do tej pory ustalić.

Badanie WES jest wykony­wane tech­nologią NGS, która pozwala na szczegółowe poz­nanie budowy każdego z genów. To szansa na wykrycie nawet rzad­kich zmi­an, które u danej oso­by mogą prowadz­ić do roz­wo­ju objawów choro­by genetycznej.

Badanie WES sprawdza sek­wenc­je kodu­jące w aż 23 tysiące genów w ciele człowieka czyli cały eksom człowieka.

Zdję­cie: Zapro­jek­towane przez Freepik