Dokucza Ci ciągłe zmęczenie? Poznaj przyczyny braku energii

Uczu­cie zmęczenia towarzyszy nam, gdy jesteśmy przepra­cow­ani, zestre­sowani lub gdy zwycza­jnie braku­je nam snu. Wtedy wystar­czy nieco zwol­nić, wziąć kil­ka dni urlopu, albo po pros­tu porząd­nie się wys­pać. Ale zmęcze­nie może być też nieste­ty zwias­tunem rozwi­ja­jącej się w naszym orga­nizmie choro­by, zwłaszcza gdy ma ono charak­ter przewlekły. Mowa tu np. o cukrzy­cy, niedoczyn­noś­ci tar­czy­cy, schorzeni­ach nerek, a także niek­tórych chorobach genetycznych.

Przewlekłe zmęczenie – jego przyczyną może być hemochromatoza

Hemochro­ma­toza jest chorobą uwarunk­owaną gene­ty­cznie (choć ist­nieje również „niegene­ty­cz­na” postać hemochro­ma­tozy). Pole­ga na nad­miernym wchła­ni­a­n­iu żelaza przez orga­nizm ze spoży­wanego pokar­mu. Ma kil­ka odmi­an. W przy­pad­ku klasy­cznej postaci hemochro­ma­tozy (typu 1) pier­wsze objawy pojaw­ia­ją się zwyk­le w 3 – 5 dekadzie życia.

Na hemochro­ma­tozę 10 razy częś­ciej zapada­ją mężczyźni. Kobi­ety są mniej narażone na nad­mi­ar żelaza z powodu comiesięcznej utraty krwi pod­czas okre­su. Z tego też wzglę­du u kobi­et choro­ba ta najczęś­ciej ujaw­nia się dopiero po menopauzie, kiedy miesiącz­ka ustaje.

Gene­ty­czne podłoże hemochro­ma­tozy: choro­ba pow­sta­je w wyniku mutacji genu HFE, zlokali­zowanego na chro­mo­somie 6. Jest to mutac­ja dość powszech­na, bo wys­tępu­je u ok. 10% pop­u­lacji. Żeby choro­ba się ujawniła, dziecko musi jed­nak otrzy­mać od każdego z rodz­iców po 1 kopii uszkod­zonego genu. Choro­ba dziedz­ic­zona jest więc auto­so­ma­l­nie recesywnie

Żela­zo, które kumu­lu­je się w orga­nizmie chorej oso­by prowadzi do uszkodzenia wielu narządów, w tym przede wszys­tkim wątro­by, ale też ser­ca, nerek, mięśni szkiele­towych, czy trzustki.

Zmęczenie, brązowienie skóry – czyli skutki przeładowania żelazem

Objawa­mi typowy­mi dla hemochro­ma­tozy są uczu­cie przewlekłego zmęczenia i osła­bi­enia, bóle stawów, pow­ięk­sze­nie wątro­by (choro­ba prowadzi do marskoś­ci wątro­by), dolegli­woś­ci ze strony układu pokar­mowego, zaburzenia ryt­mu ser­ca i bard­zo charak­terysty­czne brą­zowe zabar­wie­nie skóry, a u mężczyzn niedoczyn­ność hor­mon­al­na jąder. Chorzy dostrze­ga­ją też u siebie wyraźny spadek libido. W następst­wie hemochro­ma­tozy częs­to dochodzi pon­ad­to do roz­wo­ju cukrzy­cy. Oczy­wiś­cie nie wszys­tkie objawy muszą wys­tąpić jed­nocześnie. Brak które­goś z ww. objawów nie oznacza jeszcze, że może­my od razu wyk­luczyć hemochromatozę.

Hemochromatoza – diagnostyka i leczenie

U oso­by z pode­jrze­niem hemochro­ma­tozy wykonu­je się bada­nia para­metrów gospo­dar­ki żelazem. Za pomocą tych badań nie zawsze uda­je się jed­nak od razu zdi­ag­no­zować chorobę. Pewnym badaniem jest nato­mi­ast badanie gene­ty­czne, które pozwala wykryć mutac­je wys­tępu­jące przy hemochro­ma­tozie. Dowiedz się więcej o bada­niu DNA w kierunku hemochromatozy »

Hemochro­ma­tozy, jak każdej choro­by gene­ty­cznej nie leczy się przy­czynowo, a jedynie obja­wowo. Żeby pozbyć się nad­mi­aru żelaza chory musi reg­u­larnie pod­dawać się tzw. fle­botomii, czyli inny­mi słowy upuszczać krew.  Niek­tórzy chorzy zaży­wa­ją również leki, które obniża­ją poziom tego pier­wiast­ka w orga­nizmie. Chorzy powin­ni unikać również niek­tórych pro­duk­tów: czer­wonego mięsa oraz wit­a­miny C, która zwięk­sza wchła­ni­an­ie żelaza z jelita.

Celiakia – jej też może towarzyszyć ciągłe zmęczenie

Jest ono wynikiem niedoży­wienia spowodowanego uszkodze­niem kosmków jeli­towych odpowiedzial­nych za wchła­ni­an­ie wit­a­min i min­er­ałów z pokar­mu. Zanika­ją one po zjedze­niu pro­duk­tu zaw­ier­a­jącego gluten – białko zbożowe, którego oso­by cier­piące na chorobę trzewną (inna nazwa celi­akii) nie toleru­ją. Celi­akii, podob­nie jak hemochro­ma­tozie, towarzyszą prob­le­my gas­tryczne, bóle mięśni oraz spadek libido. Celi­akia jest chorobą o podłożu gene­ty­cznym i tak samo jak wspom­ni­aną hemochro­ma­tozę da się ją zdi­ag­no­zować przy pomo­cy badań DNA. Dowiedz się więcej o bada­niu DNA na celiakię »

Ciągłe zmęczenie a cukrzyca

Spadek poziomu cukru, który wys­tępu­je w cukrzy­cy (hipog­likemii) może wywołać uczu­cie zmęczenia oraz sen­ność. Chorzy częs­to skarżą się też na kołatanie ser­ca i spadek kon­cen­tracji. Co ciekawe, podob­ne symp­to­my pojaw­ia­ją się przy hiper­g­likemii, czyli zbyt wysokim poziomie glukozy we krwi. Oso­by z hiper­g­likemią są częs­to ospałe, niechętne do dzi­ała­nia i mają prob­le­my ze skupi­e­niem się na wykony­wanych czynnościach.

Ciągłe zmęczenie a niedoczynność tarczycy

Lub też jej nad­czyn­ność, bo uczu­cie zmęczenia pojaw­ia się również przy nad­miernym wydziela­niu hor­monów tar­czy­cowych. Zarówno chorzy na niedoczyn­ność, jak i nad­czyn­ność tar­czy­cy mogą zma­gać się z uczu­ciem przewlekłego zmęczenia i sen­noś­cią, może brakować im energii i chę­ci do dzi­ała­nia. Obok zmęczenia przy prob­lemach z tar­czy­cą pojaw­ia się również szereg innych objawów. W przy­pad­ku niedoczyn­noś­ci będzie to np. stop­niowe przy­bieranie na wadze, związane ze zwol­nionym metab­o­lizmem. W przy­pad­ku nad­czyn­noś­ci odwrot­nie – chory traci na wadze mimo dobrego apety­tu. Oso­ba cho­ru­ją­ca na tar­czy­cę nie doda sobie energii i chę­ci do dzi­ała­nia fil­iżanką kawy czy napo­jem ener­gety­cznym. Musi przyj­mować leki, które usta­bi­lizu­ją poziom hor­monów w jej organizmie.

Przewlekłe zmęczenie a choroby nerek

Ner­ki nieustan­nie oczyszcza­ją naszą krew z toksyn. Gdy są niewydolne, wszelkie szkodli­we sub­stanc­je zami­ast zostać usunięte, gro­madzą się w orga­nizmie. Ma to oczy­wiś­cie bard­zo nieko­rzyst­ny wpływ na zdrowie człowieka i jego samopoczu­cie. Przy niewydol­noś­ci nerek pojaw­ia się uczu­cie ciągłego zmęczenia i roz­drażnie­nie, brak apety­tu, utra­ta wagi, nud­noś­ci, wymio­ty, spadek kon­cen­tracji, bóle głowy, a także opuch­liz­na twarzy i kończyn.

Zdję­cie: Designed by Freepik