Odporność na antybiotyki

Pac­jen­towi z infekcją bak­teryjną zwyk­le przepisu­je się anty­bio­ty­ki. Nieste­ty nie zawsze są one skuteczne, ponieważ niek­tóre bak­terie są na nie odporne. Z powodu odpornoś­ci na anty­bio­ty­ki rocznie umiera aż 700 tys. osób. Według Świa­towej Orga­ni­za­cji Zdrowia (WHO) prob­lem ten będzie znaczą­co naras­tał. Zobacz, skąd bierze się odporność na anty­bio­ty­ki i jak moż­na sobie z nią radzić!

Spis treś­ci:

1. Czym jest odporność na antybiotyki?
2. Przy­czyny odpornoś­ci na antybiotyki
3. Jak radz­ić sobie z odpornoś­cią na antybiotyki?

Czym jest odporność na antybiotyki?

Odporność na anty­bio­ty­ki to cecha, którą wykazu­ją szczepy bak­terii. Dzię­ki niej bak­terie posi­ada­ją pewne mech­a­nizmy obronne, przez które anty­bio­ty­ki nie mogą dzi­ałać skutecznie. Wyróż­nia się aż trzy rodza­je odpornoś­ci, którą mogą posi­adać bakterie:

● Odporność wrod­zona (nat­u­ral­na) — jest ona uwarunk­owana gene­ty­cznie. Anty­bio­tyk nie może zadzi­ałać przez ist­niejącą wadę w genach.
● Odporność krzyżowa — bak­te­ria odpor­na na jeden anty­bio­tyk może stać się odpor­na także na anty­bio­ty­ki o podob­nej budowie chemicznej.
● Odporność naby­ta – pojaw­ia się w przy­pad­ku częstego stosowa­nia anty­bio­tyku na jeden szczep bak­terii. Dzię­ki temu bak­te­ria przyzwycza­ja się do obec­noś­ci anty­bio­tyku, dlat­ego nie dzi­ała on na nią skutecznie.

Przyczyny odporności na antybiotyki

Odporność na anty­bio­ty­ki może być wrod­zona lub naby­ta. W przy­pad­ku pier­wszej z nich winne są geny. Mutac­je gene­ty­czne, które powodu­ją odporność na dany anty­bio­tyk, pow­sta­ją w sposób spon­tan­iczny i losowy. Odporność na anty­bio­ty­ki nie jest więc dziedziczna.

Nabytą odporność na anty­bio­ty­ki naby­wamy przez częsty kon­takt z daną grupą anty­bio­tyków. Zwyk­le przy­czyną takiego stanu jest zbyt szy­bkie się­ganie po anty­bio­ty­ki w pro­ce­sie leczenia. Prob­le­mem może być także przyj­mowanie zbyt dużej lub zbyt małej daw­ki leku. Po anty­bio­ty­ki nigdy nie powin­niśmy się­gać samodziel­nie. Ich stosowanie zawsze powin­no być zgodne z zalece­ni­a­mi lekarza.

Odporność naby­ta rozwinąć może się także u osób, które dostar­cza­ją anty­bio­ty­ki do orga­niz­mu wraz z żywnoś­cią. Zna­j­du­ją się one głównie w mięsie. Bak­terie odporne na anty­bio­ty­ki bytu­ją przede wszys­tkim w jeli­tach zwierząt, skąd prze­dosta­ją się do żywnoś­ci w trak­cie ubo­ju i przetwarza­nia mięsa.

Odporność na anty­bio­ty­ki nabyć może­my także poprzez spoży­wanie owoców i warzyw. Częs­to mają one kon­takt z gle­bą lub wodą, które miały kon­takt z pro­duk­ta­mi uboczny­mi pochodzenia zwierzęcego. Bak­terie odporne na anty­bio­ty­ki mogą więc łat­wo prze­dostać się na nasze ulu­bione owoce i warzywa.

Jak radzić sobie z odpornością na antybiotyki?

Naby­cie odpornoś­ci na anty­bio­ty­ki jest nieod­wracalne. Potrzeb­ny jest więc inny sposób na zwal­czanie infekcji o podłożu bak­teryjnym. W takiej sytu­acji sto­su­je się najczęś­ciej trzy metody:

● Znalezie­nie innego anty­bio­tyku, który pomoże zwal­czyć odporne szczepy bakterii
● Stosowanie kilku różnych anty­bio­tyków jednocześnie
● Stosowanie anty­bio­tyku z dodatkiem związku hamu­jącego mech­a­nizmy obronne bakterii

Bard­zo ważne jest również zapo­b­ie­ganie naby­wa­niu odpornoś­ci na anty­bio­ty­ki. W tym celu nie powin­niśmy stosować anty­bio­tyków bez wyraźnego zalece­nia lekarza. Pac­jent nie jest w stanie samodziel­nie ocenić podłoża infekcji, a anty­bio­ty­ki nie pomogą nam zwal­czyć infekcji wiru­sowej czy grzy­biczej. Na włas­ną rękę przed wiz­ytą lekarską może­my zas­tosować jedynie leki dostęp­ne bez recepty.