ADHD — choroba niegrzecznych dzieci

ADHD to zespół nad­pobudli­woś­ci psy­cho­ru­chowej z defi­cytem uwa­gi. Dzieci dotknięte tym zaburze­niem nie potrafią usiedzieć w miejs­cu i skupić się przez dłuższy czas, przez co są uważane za niegrzeczne. Wyciszyć objawy ADHD pomóc może odpowied­nio ukierunk­owana ter­apia. Może ona zostać wdrożona po przeprowad­zonej diagnostyce.

Spis treś­ci:

1. Czym jest ADHD?
2. Przy­czyny ADHD
3. Objawy ADHD
4. Kto diag­nozu­je ADHD?
5. ADHD — leczenie

Czym jest ADHD?

ADHD (atten­tion deficit hyper­ac­tiv­i­ty dis­or­der) to skrót oznacza­ją­cy zespół nad­pobudli­woś­ci psy­cho­ru­chowej z defi­cytem uwa­gi. Jest to jed­na z najczęst­szych chorób, który­mi zaj­mu­je się psy­chi­a­tria dziecię­ca. Sza­cu­je się, że na nad­pobudli­wość psy­cho­ru­chową cier­pi aż 5% dzieci. Znacznie częś­ciej doty­ka ona chłopców.

ADHD to choro­ba, która ujaw­nia się głównie u dzieci i wycisza w wieku dojrze­wa­nia. Zdarza­ją się jed­nak przy­pad­ki pac­jen­tów, u których nad­pobudli­wość psy­cho­ru­chowa zaczęła się objaw­iać dopiero w życiu dorosłym. ADHD u dorosłych ma jed­nak nieco inny prze­bieg niż u dzieci.

Przyczyny ADHD

Przy­czy­na ADHD nie została jeszcze jed­noz­nacznie potwierd­zona. Spec­jal­iś­ci sza­cu­ją jed­nak, że zaburze­nie to ma podłoże wie­loczyn­nikowe, a jed­nym z czyn­ników są geny.

Badacze z Uni­w­er­syte­tu w Cardiff wykaza­li, że u dzieci z ADHD braku­je dużych frag­men­tów DNA lub są one powielone. Zmi­any te odd­zi­ału­ją z niez­nany­mi jeszcze czyn­nika­mi środowiskowy­mi. Jest to najbardziej praw­dopodob­na przy­czy­na nad­pobudli­woś­ci ruchowej.

Objawy ADHD

Objawy nad­pobudli­woś­ci ruchowej dzielą się na trzy grupy:

● Nad­mier­na ruch­li­wość — u dzieci prze­jaw­ia się ona przez ciągłe wierce­nie się. Dziecko nie potrafi usiedzieć na miejs­cu, jest gadatli­we i głośne. W przy­pad­ku ADHD u niemowla­ka zauważyć może­my rzu­canie zabawka­mi o ścianę i nad­mierne, bezcelowe ruchy rączkami.
● Zaburzenia kon­cen­tracji – dzieci nie potrafią skupić się przez dłuższy czas na danej czyn­noś­ci, częs­to prz­ery­wa wykony­waną czyn­ność, łat­wo się rozprasza i zapom­i­na o swoich obowiązkach.
● Nad­mier­na impul­sy­wność — dziecko nie kon­trolu­je swoich emocji, nie zas­tanaw­ia się nad swoim zachowaniem, od razu real­izu­je każdy swój pomysł i nie umie zaczekać na swo­ją kolej.

ADHD u dorosłego ma nieco inny prze­bieg. Zaburze­nie to może wywoły­wać następu­jące objawy:

● Częste napady złości
● Impulsywność
● Angażowanie się w ryzykowne zachowa­nia np. się­ganie po używki
● Trud­noś­ci ze stworze­niem sta­bil­nej relacji
● Częste waha­nia nastroju
● Niecierpliwość
● Trud­noś­ci z kończe­niem rozpoczę­tych czynności
● Prob­le­my z dos­tosowaniem się do sytuacji

ADHD u kobi­et i dziew­czynek może wyglą­dać jeszcze inaczej. Zaburze­nie powodu­je u nich te same objawy, ale kobi­ety są w stanie lep­iej je maskować. Dziew­czyn­ka z ADHD, zami­ast bie­gać po klasie, może np. tylko wier­cić się w ław­ce. Prze­bieg ADHD u kobi­et jest więc bardziej sub­tel­ny niż u mężczyzn.

Kto diagnozuje ADHD?

Diag­nozą ADHD zaj­mu­je się kilku spec­jal­istów. Zwyk­le do postaw­ienia rozpoz­na­nia potrzeb­ny jest psy­chi­a­tra, pedi­atra, psy­cholog dziecię­cy oraz ped­a­gog. Koniecz­na może być także wiz­y­ta u neurologa.

Diag­noza ADHD u dzieci rozpoczy­na się zwyk­le od przeprowadzenia wywiadów. Spec­jal­iś­ci muszą dowiedzieć się jak najwięcej o funkcjonowa­niu dziec­ka od jego rodz­iców i nauczy­cieli. Następ­nie przeprowadzane są bada­nia dziec­ka, pod­czas których oce­nia się m.in. zdol­noś­ci intelek­tu­alne dziec­ka, jego kon­cen­trację czy sprawność ruchową. Konieczne jest również przeprowadze­nie testów, które mają wyk­luczyć inne zaburzenia, takie jak niepełnosprawność intelek­tu­al­na czy prob­le­my adaptacyjne.

Diag­noza ADHD u dorosłych. W pro­ces diag­nos­ty­czny nie włącza się jed­nak osób trze­ci­ch. Do postaw­ienia diag­nozy koniecz­na jest jedynie obec­ność pac­jen­ta i przeprowadze­nie kilku testów diagnostycznych.

ADHD — leczenie

Na lecze­nie ADHD skła­da się kil­ka rodza­jów odd­zi­ały­wa­nia ter­apeu­ty­cznego. Jego główną częś­cią jest uczęszczanie na psy­choter­apię. Dziecko powin­no sko­rzys­tać także z treningu umiejęt­noś­ci społecznych oraz treningu radzenia sobie z gniewem. Rodz­ice z kolei powin­ni zostać obję­ci psy­choe­dukacją, pod­czas której dowiedzą się dokład­nie, z czym wiąże się ADHD i jak sobie z nim radzić.

W przy­pad­ku dużego nasile­nia objawów ADHD wdraża się także lecze­nie far­mako­log­iczne. Dzieciom zwyk­le poda­je się metylofenif­dat, atom­ok­se­tynę oraz niek­tóre leki prze­ci­wde­presyjne. Mają one ułatwić pac­jen­tom funkcjonowanie i wyciszyć objawy ADHD.