Choroba Hashimoto — przyczyny, objawy, leczenie

Naukow­cy wciąż nie wiedzą, dlaczego u niek­tórych osób rozwi­ja się choro­ba Hashimo­to (inaczej zapale­nie tar­czy­cy Hashimo­to). Tym­cza­sem schorze­nie to stanowi najczęst­szą przy­czynę niedoczyn­noś­ci tar­czy­cy. Jakie objawy daje Hashimo­to? Na czym pole­ga diag­nos­ty­ka i lecze­nie? Podpowiadamy.

Spis treś­ci:

Co to jest Hashimoto?
Choro­ba Hashimo­to — częs­tość wys­tępowa­nia w populacji
Zapale­nie tar­czy­cy Hashimo­to — objawy
Choro­ba Hashimo­to — diagnostyka
Zapale­nie tar­czy­cy Hashimo­to — leczenie

Co to jest Hashimoto?

Choro­ba Hashimo­to (inaczej zapale­nie tar­czy­cy Hashimo­to, autoim­muno­log­iczne zapale­nie tar­czy­cy lub przewlekłe lim­fo­cy­towe zapale­nie tar­czy­cy) to schorze­nie o podłożu autoim­muno­log­icznym. U zdrowej oso­by układ immuno­log­iczny chroni orga­nizm przed bak­te­ri­a­mi i wirusa­mi, a także choroba­mi nowot­worowy­mi, nato­mi­ast u chorego na Hashimo­to układ odpornoś­ciowy pro­duku­je prze­ci­w­ci­ała prze­ci­wko tar­czy­cy [1]. W rezulta­cie dochodzi do roz­wo­ju przewlekłego stanu zapal­nego oraz wys­tępowa­nia coraz to więk­szych prob­lemów zdrowotnych.

Tar­czy­ca pełni wiele istot­nych funkcji w orga­nizmie. Jeśli gruc­zoł ten uleg­nie uszkodze­niu, nie może wyt­worzyć wystar­cza­jącej iloś­ci hor­monów, co wpły­wa na funkcjonowanie praw­ie każdego narzą­du w orga­nizmie [2]. Nieste­ty naukow­cy wciąż nie poz­nali przy­czyny choro­by Hashimoto. 

Przy­puszcza się, że kluc­zową rolę w roz­wo­ju tego schorzenia autoim­muno­log­icznego odgry­wa­ją czyn­ni­ki takie jak [2] [3]:
• ekspozy­c­ja na toksyny lub promieniowanie jądrowe,
• predys­pozy­c­je gene­ty­czne – zauważono, że tar­czy­ca Hashimo­to może wys­tępować rodzinnie,
• starze­nie się organizmu,
• stosowanie niek­tórych leków na zaburzenia psy­chiczne lub zaw­ier­a­ją­cych jod,
• zakaże­nia wiru­sowe, np. wiru­sowe zapale­nie wątro­by typu C.

Choroba Hashimoto — częstość występowania w populacji

Sko­ro wiado­mo już, co to jest Hashimo­to, warto powiedzieć o częs­toś­ci wys­tępowa­nia tej choro­by w pop­u­lacji. Autoim­muno­log­iczne zapale­nie tar­czy­cy jest rozpoz­nawane najczęś­ciej u kobi­et w wieku od 30 do 50 lat [4], praw­dopodobieńst­wo zachorowa­nia rośnie, jeśli schorze­nie wys­tąpiło w wywiadzie rodzin­nym lub pac­jent cho­ru­je na inne choro­by autoim­muno­log­iczne, takie jak celi­akia, cukrzy­ca typu I, niedokr­wis­tość Addis­ona iBier­mera, reuma­toidalne zapale­nie stawów lub Zespół Sjö­grena NIH [1] [5].

Zapalenie tarczycy Hashimoto — objawy

Zapale­nie tar­czy­cy Hashimo­to postępu­je bard­zo powoli, dlat­ego objawy Hashimo­to mogą pozostać nieza­uważone przez wiele lat. Charak­terysty­czne symp­to­my tego schorzenia to [1] [3]:
• ciągłe uczu­cie zimna,
• nad­mierne zmęczenie,
• nagły przy­rost masy ciała,
• niskie ciśnie­nie tętnicze,
• obfite krwaw­ie­nie miesiączkowe,
• obrzę­ki w całym ciele,
• opuch­nię­ta twarz,
• sucha skóra,
• szty­wne i tkli­we stawy,
• wole tarczycowe,
• wypadanie włosów,
• wyso­ki poziom cho­les­terolu we krwi,
• upor­czy­wa chrypka,
• zaburzenia miesiączkowania,
• zaparcia lub rzad­sze odd­awanie stolca,
• zmi­any poz­naw­cze, np. depres­ja lub zapominanie.

Choroba Hashimoto — diagnostyka

Nielec­zona choro­ba Hashimo­to może doprowadz­ić do całkowitego zniszczenia gruc­zołu tar­czy­cy, dlat­ego bard­zo istot­na jest wczes­na diag­noza tej choro­by. Rozpoz­nanie autoim­muno­log­icznego zapale­nia tar­czy­cy jest usta­lane przede wszys­tkim na pod­staw­ie badań hor­mon­al­nych – w tym celu należy zbadać poziom TSH we krwi. Jeżeli wynik bada­nia lab­o­ra­to­ryjnego jest niepraw­idłowy, w dal­szej kole­jnoś­ci zle­cane jest oznacze­nie stęże­nia wol­nej tyroksyny (FT4) [1]. Gdy stęże­nie TSH jest zwięk­szone przy jed­noczes­nym zmniejsze­niu stęże­nia FT4, rozpoz­nawana jest jaw­na niedoczyn­ność tarczycy.

Inne bada­nia, które są pomoc­ne w diag­no­zowa­niu choro­by Hashimo­to to [1]:
• oznacze­nie stęże­nia prze­ci­w­ci­ał prze­ci­wtar­czy­cowych w surow­icy – prze­ci­wko tyre­oper­oksy­dazie (anty-TPO) lub tyre­oglob­u­lin­ie (anty-TG),
• USG tarczycy.

Zapalenie tarczycy Hashimoto — leczenie

Jak dotąd nie opra­cow­ano skutecznego leczenia zapale­nia tar­czy­cy Hashimo­to – ter­apia pole­ga przede wszys­tkim na uzu­peł­ni­a­n­iu braku­jącego hor­monu – lewoty­roksyny [1]. Preparaty z lewoty­roksyną, stosowane przewlek­le, przez całe życie, przy­wraca­ją pac­jen­towi zdrowie. Lecze­nie choro­by Hashimo­to moż­na wesprzeć poprzez stosowanie odpowied­niej diety [2] [6]. Kluc­zowe jest:
• unikanie spoży­wa­nia sub­stancji wolotwórczych,
• ogranicze­nie spoży­cia soi i jej przetworów,
• ogranicze­nie spoży­cia nasy­conych kwasów tłuszczowych,
• wye­lim­i­nowanie żywnoś­ci wysoko przetworzonej,
• zwięk­sze­nie podaży pełnowartoś­ciowego biał­ka, węglowodanów o niskim indek­sie glikemicznym oraz nien­asy­conych kwasów tłuszczowych,
• zwięk­sze­nie podaży antyoksy­dan­tów, cynku, jodu, selenu, wit­a­miny D, żelaza oraz wielonien­asy­conych kwasów tłuszc­zowych omega‑3.

W okre­sach od wrześ­nia do kwiet­nia warto suple­men­tować wit­a­m­inę D, wskazana jest także dodatkowa diag­nos­ty­ka w kierunku celi­akii, ponieważ choro­by te częs­to wys­tępu­ją razem [6].

Źródła:

1. https://www.mp.pl/pacjent/endokrynologia/choroby/77782,choroba-hashimoto

2. https://www.niddk.nih.gov/health-information/endocrine-diseases/hashimotos-disease

3. https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/conditionsandtreatments/thyroid-hashimotos-disease

4. Min­cer D. L., Jialal I. Hashimo­to Thy­roidi­tis. In: Stat­Pearls [Inter­net]. Trea­sure Island (FL): Stat­Pearls Pub­lish­ing (2022)

5. Rug­geri R. M. et al. Autoim­mune comor­bidi­ties in Hashimo­to’s thy­roidi­tis: dif­fer­ent pat­terns of asso­ci­a­tion in adult­hood and childhood/adolescence. Euro­pean Jour­nal of Endocrinol­o­gy 176(2): 133–141 (2017)

6. https://www.mp.pl/pacjent/dieta/diety/diety_w_chorobach/194575,dieta-i-suplementacja-w-chorobie-hashimoto