Lepiej późno niż wcale? Wiek matki a ciąża

W dzisiejszych cza­sach kobi­ety decy­du­ją się na macierzyńst­wo coraz później – niczym dzi­wnym nie jest ciąża po 30-stce, a nawet ciąża po 40. Szanse na urodze­nie zdrowego potomst­wa zależą jed­nak w dużej mierze od wieku mat­ki. Czy pier­wsza ciąża po 40-stce to dobry pomysł? Jak zmin­i­mal­i­zować ryzyko powikłań późnej ciąży? Odpowiadamy na wszys­tkie pytania.

Spis treś­ci:

Póź­na ciąża to ryzyko, czyli jakie wiążą się z nią zagrożenia?
Im późniejszy wiek, tym o dziecko trud­niej — jak szy­bko zajść w ciążę po 40?
Trudne relac­je z dzieck­iem, gdy dorasta
Brak sił, zbyt mało czasu

Późna ciąża to ryzyko, czyli jakie wiążą się z nią zagrożenia?

Kobi­ety, które decy­du­ją się na późne macierzyńst­wo, np. pier­wszą ciążę po 40-stce, muszą mieć świado­mość, że wiąże się to z pewny­mi dodatkowy­mi zagroże­ni­a­mi. Jed­nym z nich jest ryzyko obciąże­nia zespołem Dow­na – rośnie ono wprost pro­por­cjon­al­nie do wieku mat­ki i wynosi [1]:

• w wieku 25 lat – mniej niż 1 na 1400,
• w wieku 30 lat – mniej niż 1 na 1000,
• w wieku 35 lat – 1:350,
• w wieku 42 lat – 1:60,
• w wieku 49 lat – 1: 12.

Z tego powodu ciąża w zaawan­sowanym wieku stanowi jed­no ze wskazań do kon­sul­tacji w porad­ni gene­ty­cznej. Wyko­nanie niein­wazyjnego bada­nia wol­nego płodowego DNA poz­woli określić stopień ryzy­ka wys­tąpi­enia u dziec­ka różnych chorób gene­ty­cznych i wad roz­wo­jowych, w tym także zespołu Downa.

Warto wiedzieć: bada­nia naukowe dowiodły, że późny wiek ciężarnej zwięk­sza ryzyko urodzenia dziec­ka z zespołem Dow­na nie tylko u niej, ale także u jej cór­ki [2].

Inne niebez­pieczeńst­wa, jakie wiążą się z późną ciążą to duże obciąże­nie dla orga­niz­mu oraz wysok­ie ryzyko poronienia, ros­nące z wiekiem mat­ki [3]. U kobi­et, które zde­cy­dowały się na późne macierzyńst­wo, wzras­ta także ryzyko wys­tąpi­enia powikłań takich jak np. cukrzy­ca ciążowa, niska masa urodzeniowa lub poród przed­w­czes­ny [4]. Szczegól­nie ostrożnego prowadzenia wyma­ga ciąża po 40. Szanse na urodze­nie zdrowego dziec­ka wzros­ną, jeśli przyszła mama wybierze rzetel­nego lekarza, który skieru­je ją na wszys­tkie niezbędne bada­nia oraz doradzi, jakie z nich warto wykon­ać dodatkowo.

Im późniejszy wiek, tym o dziecko trudniej — jak szybko zajść w ciążę po 40?

Pier­wsza ciąża po 40-stce jest ryzykownym pomysłem, ponieważ z wiekiem male­je jakość komórek jajowych [5] [6]. Z każdym cyk­lem kobi­ety jej zdol­ność do poczę­cia i co za tym idzie, szanse na potomst­wo male­ją. Jak szy­bko zajść w ciążę po 40? Lekarz może zale­cić w tym celu mody­fikację sty­lu życia oraz stosowanej diety, a także suple­men­tację kwasem foliowym, nawet do kilku miesię­cy przed planowanym zapłod­nie­niem [7]. Para, która jest w zaawan­sowanym wieku, może wykon­ać także bada­nia gene­ty­czne dla osób planu­ją­cych ciążę. Dostar­czą one cen­nych infor­ma­cji nie tylko na tem­at ryzy­ka chorób wrod­zonych, ale także metod, które poz­wolą zwięk­szyć szan­sę na zapłod­nie­nie [8].

Trudne relacje z dzieckiem, gdy dorasta

Poza kom­p­likac­ja­mi związany­mi z poczę­ciem lub utrzy­maniem ciąży, ist­nieją także inne minusy ciąży po 40. Szanse na udaną komu­nikację z potomst­wem znacznie male­ją w starszym wieku – warto pomyśleć o późnym macierzyńst­wie także pod tym kątem. Nato­mi­ast jeśli chodzi o zale­ty poczę­cia dziec­ka w późniejszym wieku, na pewno moż­na wśród nich wymienić:

• gotowość, aby w pełni skupić się na wychowa­niu dziec­ka, sta­bi­liza­c­ja sytu­acji mate­ri­al­nej, oso­bis­tej i zawodowej,
• więk­sze doświad­cze­nie życiowe i co za tym idzie, lep­sza opieka nad dzieckiem.

Brak sił, zbyt mało czasu

Kobi­ety, które zde­cy­dowały się na pier­wszą ciąża po 40-stce, powin­ny prze­myśleć oraz przedysku­tować z part­nerem wszys­tkie zale­ty i wady późnego macierzyńst­wa. Warto, aby miały one świado­mość, że nie tylko ciąża, ale i poród będzie trud­niejszy oraz bardziej obciąża­ją­cy dla ich orga­niz­mu. Więk­szość kobi­et w zaawan­sowanym wieku rodzi zdrowe dzieci bez powikłań, ale ist­nieje także odsetek takich, u których dochodzi do różnych kom­p­likacji w cza­sie trwa­nia ciąży lub pod­czas poro­du. Z tego powodu ciężar­na powin­na szczegól­nie o siebie dbać, być pod nad­zorem lekarza, a także wykon­ać bada­nia dodatkowe i stosować się do wszys­t­kich zale­ceń. Trze­ba się także zas­tanow­ić nad tym, jak będzie wyglą­dać opieka nad dzieck­iem w przyszłoś­ci, kiedy z racji zaawan­sowanego wieku nie zawsze star­czy sił, aby pod­jąć się wszys­t­kich zaplanowanych zadań i czyn­noś­ci. Dokładne prze­myśle­nie tego typu kwestii pomoże w odnalezie­niu odpowiedzi na pytanie, czy lep­iej rodz­ić późno, czy wcale.

Źródła:

1. Antonarakis S.E. 10 years of Genomics, chro­mo­some 21, and Down syn­drome. Genomics 51:1–16 (1998)

2. Mali­ni S.S., Ramachan­dra N. B. Influ­ence of advanced age of mater­nal grand­moth­ers on Down syn­drome. BMC Med­ical Genet­ics 14(7): 4 (2006).

3. Nybo Ander­sen, A. M., et al. Mater­nal age and fetal loss: pop­u­la­tion based reg­is­ter link­age study. BMJ (Clin­i­cal research ed.), 320(7251), 1708–1712 (2000)

4. Jol­ly M. et al. The risks asso­ci­at­ed with preg­nan­cy in women aged 35 years or old­er. Human Repro­duc­tion 15(11): 2433–7 (2000)

5. https://patient.info/news-and-features/how-difficult-is-it-to-get-pregnant-after-40

6. https://www.verywellfamily.com/what-are-the-chances-of-getting-pregnant-after-40–1960287

7. https://plodnosc.pl/jak-przyjmowac-kwas-foliowy-by-zwiekszyc-szanse-na-ciaze/

8. https://www.testdna.pl/badania-przed-ciaza/badania-genetyczne-przed-ciaza/