Jak rozwija się mowa dziecka z autyzmem?

Zaburzenia mowy są jed­nym z objawów zaburzeń ze spek­trum autyz­mu. Jed­nak nie u każdego dziec­ka autysty­cznego prob­le­my z mową wyglą­da­ją tak samo. Zależą one od czyn­ników psy­chicznych, fizy­cznych oraz ruchowych. Trud­noś­ci w mowie u autysty­ka mogą więc być nieza­uważalne lub bard­zo rozległe. Jakie prob­le­my z mową może mieć dziecko autysty­czne? Jak mu pomóc? Sprawdź!

Zobacz więcej:

1. Autyzm a mowa
2. Mowa dziec­ka autysty­cznego a defi­cy­ty ilościowe
3. Mowa dziec­ka autysty­cznego a defi­cy­ty jakościowe
4. Mowa dziec­ka autysty­cznego a defi­cy­ty w prag­maty­cznym uży­ciu języka
5. Autyzm a mowa – jak pomóc dziecku?

Autyzm a mowa

Zaburzenia mowy i komu­nikacji to jed­no z charak­terysty­cznych objawów zaburzeń ze spek­trum autyz­mu. Dzieci autysty­czne nie opanowu­ją więc zdol­noś­ci mówienia i porozu­miewa­nia się tak samo, jak dzieci zdrowe. Część autystyków opanowu­je umiejęt­ność mowy na dość wysokim poziomie, inni mówią w charak­terysty­czny dla siebie sposób, a pozostali nawet nie opanowu­ją umiejęt­noś­ci mowy.

Zaburzenia mowy i komu­nikacji u dzieci z autyzmem wynika­ją ze słabo rozwinię­tych umiejęt­noś­ci społecznych. Autysty­cy częs­to nie do koń­ca rozu­mieją, do czego jest im potrzeb­na komu­nikac­ja. Dzieci z autyzmem nie potrafią także naślad­ować drugiej oso­by oraz mają ogranic­zoną wyobraźnię, co również wpły­wa na prob­le­my z mową i komunikacją.

Trud­noś­ci autystyków z mową mogą wynikać z defi­cytów iloś­ciowych oraz jakoś­ciowych. Kom­p­likac­je mogą wys­tąpić także w prag­maty­cznym uży­ciu języka.

Mowa dziecka autystycznego a deficyty ilościowe

Wśród defi­cytów iloś­ciowych mowy dzieci z autyzmem wyróż­nia się:

• Brak mowy (dziecko całkowicie nie mówi)
• Brak gestyku­lacji lub jedynie bard­zo pod­sta­wowa gestykulacja
• Opóźnienia w mowie
• Mowę opier­a­ją­ca się tylko na zasadzie bodziec-reakcja

Defi­cy­ty iloś­ciowe mowy mogą wys­tępować już u najmłod­szych dzieci z autyzmem. Niemowlę­ta mogą nie reagować na głos mamy oraz nie wyrażać emocji za pomocą gło­su. Starsze dzieci mogą nie reagować na polece­nia rodz­iców, przez co częs­to są uważane za niegrzeczne. Mówiąc do dzieci z autyzmem, moż­na odczuć, jak­by nas bagatelizowały i nie były zain­tere­sowane roz­mową z nami. Dzieci autysty­czne mogą mieć także trud­noś­ci z nazy­waniem przed­miotów oraz prosze­niem np. o jedze­nie czy o zabawkę.

Mowa dziecka autystycznego a deficyty jakościowe

W mowie dzieci z autyzmem wys­tępować mogę defi­cy­ty jakoś­ciowe. Należy do nich:

• Echolalia, czyli pow­tarzanie usłyszanych słów lub zdań. Może wydarzyć się to od razu po zasłysza­niu danego słowa lub dopiero po jakimś czasie.
• Prob­le­my z uży­waniem zaimków — częste posługi­wanie się drugą lub trze­cią for­mą zaimka.
• Dosłowne rozu­mie­nie metafor, przenośni oraz sarkazmu
• Tworze­nie neologizmów
• Wygłaszanie niewłaś­ci­wych uwag
• Nieuwzględ­ni­an­ie kon­tek­stu sytu­a­cyjnego w wypowiedzi
• Prob­le­my z opanowaniem właś­ci­wych struk­tur gra­maty­cznych, odmi­any cza­sown­ików i rzeczowników.
• Trud­noś­ci w tworze­niu dłuższych wypowiedzi.

Mowa dziecka autystycznego a deficyty w pragmatycznym użyciu języka

Dzieci z autyzmem częs­to miewa­ją także prob­le­my z prag­maty­cznym uży­ciem języ­ka. Przekła­da się to na funkcjonowanie autystyków w społeczeńst­wie. Do defi­cytów w prag­maty­cznym uży­ciu języ­ka zal­icza się:

• Trud­noś­ci w odczy­ty­wa­niu intencji innych osób
• Odbieranie wszys­t­kich wypowiedzi w sposób dosłowny
• Nierozu­mie­nie emocji innych osób
• Kom­p­likac­je w reagowa­niu adek­wat­nym do sytuacji
• Brak umiejęt­noś­ci naprzemi­en­nego wysław­ia­nia się
• Nieuży­wanie akcen­tu oraz intonacji pod­czas wypowiedzi
• Trud­noś­ci w uży­wa­niu sym­bol­icznego charak­teru przedmiotów
• Brak umiejęt­noś­ci komu­nikowa­nia swoich potrzeb

Defi­cy­ty w prag­maty­cznym uży­wa­niu języ­ka powodu­ją, że komu­nikac­ja autystyków częs­to powodu­je nieporozu­mienia i przez to nie jest ona zbyt skutecz­na. Brak zrozu­mienia częs­to powodu­je u dzieci autysty­cznych zaburzenia zachowa­nia np. agresję.

Autyzm a mowa – jak pomóc dziecku?

Zaburzenia ze spek­trum autyz­mu nie są uleczalne. Różnego rodza­ju ter­apia może jed­nak pomóc dziecku w codzi­en­nym funkcjonowa­niu. Może ona także pozy­ty­wnie wpłynąć na zaburzenia mowy dzieci austysty­cznych. Jed­nak przed rozpoczę­ciem ter­apii, dziecku powin­na być postaw­iona popraw­na diagnoza.

Pro­ces diag­nos­ty­czny zaburzeń ze spek­trum autyz­mu jest dość skom­p­likowany. Udzi­ał musi wziąć w nim zespół spec­jal­istów składa­ją­cy się z ped­a­goga, psy­cholo­ga, psy­chi­a­try oraz logope­dy. Początkowo sto­su­je się dwa pod­sta­wowe narzędzia diag­nos­ty­czne — obserwację zachowań dziec­ka oraz szczegółowy wywiad medy­czny z jego rodzi­ca­mi. Bard­zo pomoc­ne w pro­ce­sie diag­nos­ty­cznym są również bada­nia gene­ty­czne na autyzm, ponieważ niepraw­idłowoś­ci w genach mogą być jed­ną z przy­czyn zaburzenia.

Spec­jal­iś­ci w przy­pad­ku pode­jrzenia autyz­mu pole­ca­ją badanie gene­ty­czne dziec­ka, które dokład­nie przeanal­izu­je wszys­tkie geny. Takim badaniem jest badanie WES stan­dard. Test WES wykony­wany jest za pomocą tech­nologii NGS (Sek­wencjonowanie Nowej Gen­er­acji). Anal­izu­je się w nim ekos­my wszys­t­kich genów dziec­ka w celu wykrycia potenc­jal­nych niepraw­idłowoś­ci. Pole­cana jest także rozsz­er­zona wer­s­ja bada­nia – badanie WES Pre­mi­um. Badanie to ma nieco szer­szy zakres – poszuku­je się w nim także zmi­an w intronach. Oba testy WES moż­na wykon­ać na próbce krwi dziec­ka lub na pod­staw­ie wymazu z policz­ka. Bada­nia WES to najbardziej nowoczesne bada­nia gene­ty­czne na rynku. Mają one także najsz­er­szy zakres anal­izy.

---

 

Zobacz też:

Autyzm badanie dziec­ka — jakie możesz wykonać?

Badanie FRAX — czym jest?

Bada­nia immuno­log­iczne u dzieci