Bóle stawów – jakie mogą być ich przyczyny

Ból stawów może pojaw­ić się w wyniku urazu, np. zwich­nię­cia, skręce­nia, zła­ma­nia, prze­ciąże­nia czy też uderzenia. Jeśli jed­nak do niego nie doszło, to przy­czyną takich dolegli­woś­ci może być również jakaś choro­ba. Ból stawów wys­tępu­je m.in. w prze­biegu choro­by zwyrod­nieniowej, w reuma­toidal­nym zapale­niu stawów i przy dnie moczanowej. Może towarzyszyć również bore­liozie oraz niek­tórym zespołom wad wrodzonych.

Zwyrodnienie stawów – dochodzi do niego na skutek przeciążenia

Zwyrod­nie­nie stawów objaw­ia się bólem, szty­wnoś­cią oraz ogranic­zoną ruchomoś­cią stawów. Doty­czy głównie osób w śred­nim i starszym wieku, ale może też być następst­wem prze­bytego urazu. Ze zwyrod­nie­niem stawów częs­to boryka­ją się również sportow­cy oraz oso­by, które w swo­jej pra­cy narażone są na prze­ciąże­nia (pod­nosze­nie cięż­kich przed­miotów), częste klęcze­nie, zgi­nanie kolan, itp. Co ciekawe, ogrom­ną rolę odgry­wa tu także płeć. Choro­ba zwyrod­nieniowa doty­ka znacznie częś­ciej kobi­ety niż mężczyzn. Pole­ga na stop­niowym wyniszcze­niu lub po pros­tu zuży­ciu chrząst­ki sta­wowej. Objawy choro­by mogą nasi­lać się zarówno po inten­sy­wnym wysiłku fizy­cznym, jak i po dłu­gotr­wałym bezruchu.

Zwyrod­nie­nie stawów leczy się far­mako­log­icznie, przy czym sposób leczenia powinien być dos­tosowany do potrzeb danego pac­jen­ta. Chorym poda­je się leki steroid­owe i prze­ci­wreumaty­czne. Efek­ty dają również zas­trzy­ki z kwa­su hialuronowego. Far­makolo­gia powin­na być uzu­pełniona fizykoter­apią. Jeśli powyższe metody nie przyniosą poprawy, ewen­tu­al­nie moż­na jeszcze wprowadz­ić lecze­nie chirurgiczne.

Dna moczanowa – odpowiedzialność za chorobę ponoszą geny i zły styl życia

Dna moczanowa, zwana też poda­grą lub artre­tyzmem to choro­ba rozwi­ja­ją­ca się na skutek zbyt wysok­iego poziomu kwa­su moc­zowego we krwi, który zaczy­na się zbry­lać, a potem odkładać w stawach i otacza­ją­cych je tkankach. Pon­ad 20 razy częś­ciej doty­ka mężczyzn niż kobi­et i jest chorobą, po częś­ci uwarunk­owaną gene­ty­cznie, po częś­ci złym stylem życia. Artre­tyzm może przez wiele lat pozostawać w ukryciu. Pier­wszy objaw choro­by – ostry ból w staw­ie oraz obrzęk – pojaw­ia się najczęś­ciej nagle i niespodziewa­nia. Choro­ba może zaatakować różne stawy – kolanowy, barkowy, staw nadgarst­ka albo łok­cia. Prze­ważnie obe­j­mu­je jed­nak staw śród­stop­no-pal­iczkowy dużego pal­ca. Dna moczanowa jest chorobą, której nie da się wyleczyć, ale moż­na łagodz­ić jej objawy. Jak?

Kwas moc­zowy pow­sta­je jako koń­cowy pro­dukt roz­padu puryny – związku chemicznego, który prze­dosta­je się do naszego orga­niz­mu wraz z poży­wie­niem. Dlat­ego w lecze­niu dny bard­zo ważną rolę odgry­wa dieta. Pole­ga ona na wye­lim­i­nowa­niu z codzi­en­nego jadłospisu pro­duk­tów bogatych w związ­ki purynowe: mięsa, wędlin, ryb takich jak sar­dyn­ki czy śledzie, roślin strączkowych, w tym grochu i fasoli, rabar­baru, grzy­bów, moc­nej kawy, herbaty i czeko­la­dy. Najlepiej jeśli dieta jest wspo­ma­gana far­makologią (podawaniem leków obniża­ją­cych stęże­nie kwa­su moc­zowego). Oso­ba cier­pią­ca na poda­grę, powin­na pon­ad­to unikać sil­nego stre­su, dużego wysiłku fizy­cznego i głodówek oraz nad­miernego spoży­cia alko­holu, gdyż są to czyn­ni­ki, które mogą wywołać napad dny.

Reumatoidalne zapalenie stawów — 3 razy częściej dotyka kobiet niż mężczyzn

Reuma­toidalne zapale­nie stawów (RZS) jest przewlekłą chorobą tkan­ki łącznej pow­stałą na skutek stanu zapal­nego w stawach. RZS prowadzi do stop­niowej destrukcji i defor­ma­cji stawów, które z cza­sem sta­ją się coraz mniej ruchome. Choro­ba najczęś­ciej ataku­je stawy rąk, nadgarstków, stawy śró­dręcza i pal­ców, stóp oraz stawy kolanowe. Kobi­ety zapada­ją na nią aż 3‑krotnie częś­ciej niż mężczyźni, a pier­wsze objawy RZS najczęś­ciej pojaw­ia­ją się między 4. a 5. dekadą życia. Reuma­toidal­ne­mu zapale­niu stawów towarzyszy stan pod­gorączkowy, ból, obrzę­ki i szty­wnie­nie stawów. W obrę­bie zaję­tych chorobą stawów tworzą się też tzw. guz­ki reuma­toidalne. RZS może być chorobą o podłożu gene­ty­cznym, albo immuno­log­icznym. Leczy się ją far­mako­log­iczne oraz gimnastyką.

Pole­camy również: Zwyrod­nie­nie stawów czy choro­ba gene­ty­cz­na – co jest przy­czyną bólu kolan?

Zespół Ehlersa — Danlosa – gdy w organizmie brakuje kolagenu

Zespół Ehler­sa- Dan­losa (EDS) jest zespołem wad wrod­zonych cechu­ją­cym się zbyt elasty­czną, trud­no gojącą się i bard­zo delikat­ną skórą. Stawy charak­teryzu­ją się z kolei nad­mierną mobil­noś­cią, są luźne i skłonne do przemieszczeń. EDS to schorze­nie o podłożu gene­ty­cznym. U pod­staw zespołu leżą mutac­je poje­dynczych genów, które powodu­ją zaburzenia w syn­tezie kola­genu. Choro­ba ataku­je tkankę łączną czyli tkankę, która w orga­nizmie człowieka tworzy wiele ważnych struk­tur – ścięgna, więzadła, chrząst­ki, koś­ci oraz skórę. Znamy ok. 10 różnych typów EDS. Moż­na wyróżnić jed­nak objawy wys­tępu­jące w prze­biegu wszys­t­kich odmi­an tego zespołu: przewlekły ból krę­gosłu­pa, mięśni, stawów, skóry, żołąd­ka, a nawet gen­i­tal­iów.

Chory ma prob­lem z pozostaniem w jed­nej pozy­cji przez dłuższy czas, szy­b­ciej się męczy. Jego skóra jest krucha i delikat­na, podat­na na skaleczenia i sini­a­ki. Na uszkodzenia narażone są również organy wewnętrzne. W prze­biegu choro­by nierzad­ko obser­wu­je się prob­le­my z sercem (wypadanie zastaw­ki dwudziel­nej). Na skutek choro­by może dojść do pęknię­cia jelit czy uszkodzenia naczyń krwionośnych. Częstą bolączką osób z EDS są też wady wzroku (krótkowzroczność, astyg­matyzm, pod­wójne widze­nie, odwarst­wie­nie siatkówki).

Na zespół Ehler­sa-Dan­losa nie ma lekarst­wa. Leczy się go wyłącznie obja­wowo. Chory powinien bezwzględ­nie unikać urazów, a w razie ich pow­sta­nia szy­bko zacząć dzi­ałać. Przy skalecze­niu ranę należy zabez­pieczyć opa­trunk­iem (gazą, plas­trem). Stłuc­zone bądź uder­zone miejsce najlepiej obłożyć lodem lub przytknąć zim­ny okład. W razie przemieszczenia się stawu należy naty­ch­mi­ast zgłosić się do lekarza, gdyż tylko on może ustaw­ić go na poprzed­nie miejsce. Niek­tórym pac­jen­tom zakła­da się nawet spec­jalne szyny i sta­bi­liza­to­ry, które pozwala­ją zapo­biec przemieszczeniu.

Diag­nozę staw­ia się na pod­staw­ie objawów klin­icznych oraz wyników spec­jal­isty­cznych badań – echa ser­ca, EKG, badań rentgenows­kich, badań gas­troen­tero­log­icznych czy okulisty­cznych. Ogrom­ną rolę w diag­nos­tyce zespołu Ehler­sa-Dan­losa odgry­wa­ją również bada­nia gene­ty­czne, które potrafią nie tylko ostate­cznie rozpoz­nać chorobę, ale także określić jej typ. Pac­jent z pode­jrze­niem zespołu Ehler­sa-Dan­losa powinien udać się do porad­ni gene­ty­cznej, w której zostanie poin­for­mowany o tym, czym jest ta choro­ba i w jaki sposób się ją dziedz­iczy. Wiedza ta jest bard­zo waż­na, ponieważ pozwala na świadome planowanie rodziny.

Warto przeczy­tać: Zespół Mar­fana — przy­czyną bólu stawów?

Przyczyną bólu stawów może być hemochromatoza

Hemochro­ma­toza pier­wot­na (inaczej wrod­zona) to dziedz­icz­na choro­ba gene­ty­cz­na spowodowaną mutacją w genie HFE. Jest jed­ną z najczęst­szych chorób gene­ty­cznych człowieka. Statysty­cznie doty­czy 1 na 200 osób. W orga­nizmie oso­by dotkniętej hemochro­ma­tozą gro­madzą się nad­mierne iloś­ci żelaza. Pier­wiastek ten odkła­da się w narzą­dach wewnętrznych, w tym w wątro­bie, ser­cu, nerkach, trzustce, szpiku kost­nym oraz stawach (głównie między­pal­iczkowych). Choro­ba upośledza funkcjonowanie całego orga­niz­mu, jest też przy­czyną licznych dolegli­woś­ci. Diag­nozu­je się ją m.in. na pod­staw­ie wyników testów gene­ty­cznych, a leczy upus­ta­mi krwi i dietą ubogą w żelazo.

Borelioza — czyli choroba odkleszczowa

Bore­lioza rozwi­ja się po ugryzie­niu kleszcza, a pier­wsze objawy choro­by do złudzenia przy­pom­i­na­ją grypę. Częs­to towarzyszy jej również tzw. wędru­ją­cy rumień. Bore­lioza jest chorobą wielonarzą­dową – ataku­je serce, układ ner­wowy oraz stawy. Z miarę postępu choro­by pojaw­ia­ją się zmi­any skórne, a stawy ule­ga­ją dal­szej destrukcji. Diag­nos­ty­ka choro­by opiera się na bada­ni­ach sero­log­icznych, których zadaniem jest wykrycie charak­terysty­cznych prze­ci­w­ci­ał. Bada­nia te nie należą jed­nak do najskuteczniejszych. Zde­cy­dowanie bardziej wiary­god­ną metodą są bada­nia gene­ty­czne pole­ga­jące na wykryciu DNA bak­terii, która odpowia­da za rozwój choro­by. W lecze­niu bore­liozy sto­su­je się nato­mi­ast anty­bio­tykoter­apię. Czas leczenia jest różny w zależnoś­ci rodza­ju bore­liozy i stop­nia zaawan­sowa­nia choro­by – może trwać kil­ka tygod­ni, miesię­cy, a nawet rok.

Zdję­cie: Designed by Freepik